We hebben nooit eerder zoveel mogelijkheden gehad om constant met elkaar te communiceren, elkaar aandacht te geven dankzij bijvoorbeeld mobiele communicatie en sociale media. Multitasken stelt ons in staat een veelheid aan informatie te verwerken en intensief met anderen te communiceren. Maar als je veel tegelijk doet, wat krijgt dan écht je aandacht?
Door: René Torly Duwel
Klik hier voor het oorspronkelijke krantenartikel als PDF-bestand
Kun je bijvoorbeeld als ouders echt aandacht aan je kinderen geven als er veel verstrooiing en afleiding is? Ton Roumen heeft daar grote twijfels over. De meditatieleider en theoloog haalt recent onderzoek aan waaruit blijkt dat het na elkaar uitvoeren van taken in plaats van steeds te schakelen veel effectiever is en ook nog eens sneller gaat. ‘Iedereen heeft wel van die dagen dat je zestig dingen hebt gedaan maar dat je ’s avonds denkt: was het de moeite waard? Als je voortdurend moet omschakelen, kost dat tijd, stress en onrust. Anno 2010 zijn we allemaal multitaskers geworden en is het lastig taken op een geconcentreerde manier één voor één te doen. We ervaren druk, want er moet zoveel. We missen de innerlijke rust. Je kunt beter één keer per dag op een vast tijdstip je e-mails afhandelen dan elk half uur je inbox openen. Dat scheelt tijd en brengt rust.
Opvoeding
Ook in de opvoeding van je kinderen vragen veel zaken om aandacht, die bovendien met elkaar concurreren. Ouders vertalen de aandacht voor hun kinderen in het maken van een fietstocht op de vrije zaterdag, terwijl er ook boodschappen gedaan moeten worden, nieuwe kleren gekocht moeten worden en de kinderen naar de sportwedstrijd en de muziekles worden gebracht en gehaald. Tja, en dan wil je ook nog die dikke zaterdagkrant helemaal lezen.’
Maar waaraan geef je dan aandacht? Roumen: ‘Het vraagt er minstens om taken niet tegelijkertijd te verrichten, maar ná elkaar. Als je met je kind een puzzel doet, moet je niet ondertussen brood eten en tv kijken. Als je puzzelt, is vooral dat aan de orde en als je brood eet, krijgt dat de aandacht.’
Bewust en aandachtig leven, tegenwoordig ook wel met mindfulness aangeduid – het is volgens Roumen eigenlijk allemaal gebaseerd op eeuwenoude bronnen, zoals die van Benedictus (480-547), de grondlegger van de orde der benedictijnen. ‘In zijn Regel valt veel te lezen over aandacht. Monniken geven aandacht aan hun teven met God maar ook aan hun werk. Het gaat er hen niet zozeer om wat je doet, als je het maar met aandacht doet. Hoe modern mindfulness ook lijkt, het komt voort uit het boeddhisme. Een eigentijdse vertegenwoordiger is Thich Nhat Hanh. Hij pleit ervoor bewust en met aandacht te leven.’
Bij aandacht komt luisteren op de allereerste plaats. ‘De Regel van Benedictus vermeldt dat de abt van het klooster voor iedereen evenveel liefde opvat, maar hij weet ook door goed te luisteren wat iedere monniknodig heeft. De een heeft steun nodig in de vorm van een schouderklopje, een tweede ruimte en een derde een extra aansporing. Als je dat naar de opvoeding van je kinderen vertaalt, betekent dit dat ouders met aandacht luisteren naar wat kinderen van hen vragen. Zo kun je ontdekken wat je kind vraagt en kun je hen aandacht op
maat geven. Zo heeft het ene kind ruimte nodig en is een ander juist gebaat bij het trekken van duidelijke grenzen. Het kan ook helpen tegen de misvatting dat je als ouders veel invloed op je kinderen hebt, hen kunt sturen.’
Roumen haalt een recente enquête aan die uitwees dat 87 procent van de ouders denkt een doorslaggevende invloed te hebben op hun intellectuele denken en handelen en op hun schoolkeuze.
Aandacht veronderstelt ook concentratie ‘Dat we met onze aandacht in het hier en nu zijn, niet aan de zorgen van morgen denken of bezig zijn met een onverwerkt verleden. Als ouder kun je de juiste aandacht geven door te leven in dit moment in plaats van je gedachten te richten op bijvoorbeeld vakantieplannen of door bezig te zijn met dat vervelend gesprek op je werk.’
Tot slot: ‘Aanwezig zijn wil zeggen dat je er voor de ander bent en dat je daar ook plezier aan beleeft. Volgens de inzichten van de benedictijnen en boeddhisten is echte aandacht pas mogelijk als het vanuit genegenheid gebeurt. Aandacht geven is natuurlijk geen trucje!’
Leven met aandacht
Hoe kun je je optimaal ontplooien? Lastig omdat anderen vaak een beroep op je doen; we zijn gewend in te gaan op wat situaties en anderen van ons vragen. In de workshop leven met aandacht’ gaat Ton Roumenna waaraan we wél en geen aandacht willen schenken en wat ons afleidt. Wie beter aandacht leert op te brengen, kan zijn levensweg bewuster en met meer plezier bewandelen, stelt Roumen. Via gesprek, visualisatie en meditatie gaat hij na hoe je kunt groeien in het geven van aandacht aan jezelf, aan anderen en aan de natuur. Roumenheeft meerdere publicaties op zijn naam staan. Recente boeken van zijn hand zijn ‘Pedagogiek van de aandacht’, ‘De spirituele weg van verandering’ en ‘Wie kust mij wakker?’.
Zijn workshop leven met aandacht’ geeft hij op 5 november overdag
in de Groenmarktkerk in Haarlem; kosten: € 35 (inclusief lunch).
Meer informatie: tel. 023-5311655 (tot 12.30 uur) of via e-mail: groenmarktkerk@antenna.nl.
‘Helen in leven’
Onderwijs en religie zijn twee belangrijke thema’s in werk en leven vande 55-jarige TonRoumen (gehuwd, drie kinderen). Tijdens zijn studie theologie kon hij deze thema’s combineren in de specialisatie godsdienstpedagogiek. Hij werkte onder meer als docent levensbeschouwing, als wetenschappelijk medewerker aan de theologische faculteit Nijmegen en als directeur en adviseur van een centrum voor levensbeschouwing. Zijn belangrijkste werkterrein is nu het Bureau Katholiek Onderwijs, van waaruit hij zich bezig houdt met onderwijs en religie. Inmiddels heeft hij meerdere boeken geschreven. Daar naast begeleidt hij retraites en bezinningsdagen in kloosters op locatie. Roumen: ‘Voor mij is de belangrijkste vraag hoe je heling kunt vinden in het leven.’