Het afgelopen voorjaar was ik bij twee uitvaarten. Tot mijn verrassing was de priester bij de eerste uitvaart in Limburg een Colombiaan. Een rechtzinnige katholiek. Hij sprak goed Nederlands en was prettig in de communicatie. De tweede uitvaart waar ik bij aanwezig was – ook in Limburg – werd eveneens voorgegaan door een Colombiaanse priester. Ook hij sprak goed Nederlands, was empathisch en communiceerde prettig.
Priesters in Nederland komen uit andere werelddelen. Vroeger gingen missionarissen en zendelingen naar andere windstreken om de mensen daar kennis te laten maken met het christendom, tegenwoordig is er een omgekeerde beweging en komen priesters van ver om het priestertekort op te vullen. Ook de katholieke kerk in ons land heeft, net als de horeca en de bouwvak, een personeelstekort. Dat is in veel kerken merkbaar, ook in het van oudsher katholieke zuiden.
Dat tekort is een reden voor het bisdom Roermond parochies te laten weten dat het niet langer verplicht is elk weekeinde een viering te houden. Er zijn te weinig geloofsbedienaren. Je mag de zondagse mis voortaan missen. Tel daarbij op de uit de pan gerezen stookkosten. Verwarm in de winter maar eens zo’n grote (neo)gotische kerk, met slechts een handjevol gelovigen. Dat is onbetaalbaar geworden voor de armlastige kerk.
We zijn minder kerkelijk wat niet wil zeggen dat we minder religieus zijn.
Personeelstekort en stookkosten zijn niet de enige redenen. De oorzaak ligt dieper. Als er sprake was van een bloeiend katholiek leven zouden er genoeg gelovigen zijn die de kosten kunnen dragen. De gemeenschap van gelovigen is vanaf de jaren vijftig gekrompen, het aantal kerkleden is tanend. Kerken fuseren of verdwijnen. De coronatijd heeft het kerkbezoek ook al geen goed gedaan. En het aantal onkerkelijken groeit nog steeds. Minder dan vijftig procent van de mensen rekent zich tot een kerkelijke of levensbeschouwelijke groepering, twintig procent daarvan tot de katholieke kerk.
We zijn minder kerkelijk wat niet wil zeggen dat we minder religieus zijn. Religieuze of spirituele betrokkenheid is iets anders dan kerkelijkheid. Als mensen minder kerkelijk zijn, wil dat niet zeggen dat ze minder religieus zijn. Ze zijn op zoek, zoeken naar verbinding. Ze zoeken naar spiritualiteit, naar heelheid.
De zondagse mis mag van het bisdom Roermond voortaan worden gemist. Het feitelijk gedrag van mensen is al vaak zo dat ze iets anders doen in het weekeinde. Iemand vertelde me dat hij op zondagochtenden graag wandelt en voegde daar zijn duiding aan toe: ‘De natuur is mijn kerk.’ Daar ervaart hij iets wat hij niet meer vindt in de katholieke kerk.
