Drie dagen voordat ik een retraite zou geven, had een echtpaar dat graag wilde deelnemen contact met mij. Ze waren teleurgesteld toen ze hoorden dat die retraite en het gastenverblijf van het klooster vol zaten. Retraites en kloosters zijn tegenwoordig populair: alsof mensen het klooster massaal ontdekt hebben als een plek om te verstillen.
De grote belangstelling voor het klooster heeft ermee te maken dat mensen massaal naar rust zoeken. Het leven is immers hectisch. Door de dagelijkse informatiestroom en de werkdruk dreigen we kopje onder te gaan. En dan de maatschappelijke onrust: de boerenprotesten, corona die weer de kop opsteekt en de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen die orde op zaken stelt. De drukke en verwarde mens zoekt naar compensatie. Die wordt gevonden in de natuur, een vakantie of in meditatie. Kloosters spelen hier op in en zien voor zichzelf een taak om de gestreste moderne mens een plek te bieden om te verstillen. Velen weten het klooster te vinden voor een retraite ter verstilling en vitalisering. In de tuin van de abdij Koningshoeven bij Tilburg staat een bord met de tekst: ‘Monniken zijn als bomen die ’s nachts in stilte bestaan en ervoor zorgen dat wij weer zuivere lucht kunnen ademen.’ De zoektocht naar verstilling, ritme, rust, gastvrijheid en aandacht is een compensatie voor het hectische bestaan en is ook een antwoord op de vraag naar spiritualiteit. Die vraag wordt in kloosters gethematiseerd.
In het klooster krijg je het idee dat het goed met je is, dat je mag zijn zoals je bent
Mensen hebben een overwegend positief beeld van kloosters. Er is een luisterend oor en persoonlijke aandacht, er is ruimte voor jouw verhaal. In het klooster krijg je het idee dat het goed met je is, dat je mag zijn zoals je bent, dat je heel bent. Daar komt bij dat het de moderne mens vaak aan individuele en collectieve ritmes ontbreekt, terwijl kloosterlingen zich permanent laten dragen door het ritme van gebed, meditatie, eten, werken en slapen. Het meedeinen op zo’n ritme ervaren gasten als weldadig en heilzaam.
Kloosterlingen vinden het belangrijk hun bezoekers gastvrij te ontvangen. Ze handelen vanuit de overtuiging dat gasten ontvangen dienen te worden alsof zij Christus zijn, want zo staat dit geschreven in de regel van Benedictus. Wie te gast is geweest in het klooster is vaak aangenaam verrast door de ontvangst of de gesprekken waar aandachtig wordt geluisterd naar het verhaal van de gasten. Meer nog dan het gesprek is het de sfeer een diepere dimensie van het leven te laten klinken. In de woorden van broeder Christian van de abdij Koningshoeven: ‘De muur rond onze abdij is er niet om de wereld buiten te sluiten, maar vormt een filter die alleen de diepere dimensie van het leven binnen wil laten komen.’
