Gastblog van: Marianne Kuijper
‘Ik heb het nog nooit gedaan, dus het zal wel lukken,’ zegt Pipi Langkous. Pipi is dapper. Zo dapper was ik niet bij mijn eerste retraite. Ik had stapels boeken meegenomen. Mocht het niets voor mij zijn, was ik toch onder de pannen. Maar mijn boeken heb ik hoegenaamd niet aangeraakt.
Op stilte-retraite, tjonge. ‘De ‘Mercedes’ onder de retraites’, sprak Ton met een glimlach. Wat ‘doet’ een retraite dan? Om in de autotermen te blijven: een stilte-retraite is wat je noemt ‘groot onderhoud plegen’. Ik was zo’n twee jaar geleden een barrel op de weg geworden. Zeker op de snelweg, waar ik toch met veel genoegen 120 reed. Maar de laatste tijd haalde ik amper de 100! Mijn moeder was een half jaar daarvoor overleden. Ik was bang dat ik echt stil kwam te staan. De auto’s zouden toeteren. Hoe moest dat in Amsterdam met mijn gezin (drie kinderen, twee honden). Met mijn theaterwerk? En ik had nog ruimschoots ‘getankt’ hoor, in de zomervakantie, maar het was niet genoeg. Ik wist bij god niet hoe ik mezelf weer kon opladen.
Een vriendin, die iets soortgelijks had meegemaakt, raadde me aan om op stilte-retraite te gaan. Het had haar veel ‘gegeven’, zei ze. Wat dan? Ja, wat geeft een retraite? Ik heb inmiddels drie retraites gedaan. Mogen doen, want het bleken cadeaus. Dat vind ík niet alleen, dat vinden alle andere deelnemers met mij. Een retraite is een verrassend cadeau, en je hebt vier à vijf dagen de tijd om uit te pakken. Wat zou het zijn? Het is in ieder geval iets heel persoonlijks. Ik weet dat dat sommigen juist ervan weerhoudt: ‘Je komt jezelf zo tegen’. Ja, dat klopt. Je komt jezelf prachtig tegen. Want wat je zeker gaat zien is dat je een Parel bent. Word ik nu soft en zweverig? Tot dat besef komen is verrassender dan je denkt. Maar… je cadeau glimt en blinkt niet alleen. Er zijn ook donkere delen. Of die niet beangstigen? En ontregelen? Of je niet in een gat valt? En daar wel uit komt? En is het niet ongelooflijk saai om in je eentje in stilte een cadeau uit te pakken?
Met een (stilte)retraite, geef je jezelf een verkwikkende onderhoudsbeurt
Ik kan alleen maar zeggen: Vrees niet en laat je verrassen! Mijn verrassing lees ik terug in mijn dagboekaantekeningen uit mijn eerste retraite. Over de eerste dag schrijf ik: ‘Bekijk jezelf met belangstelling, zonder oordelen, heb ik Ton nu al een paar keer horen zeggen. ‘Wees mild.’ Nou, ik heb nog een weg te gaan. Al na twee ademhalingen ben ik weer in een gedachte verzeild. Mijn gedachten dwalen continu, maar dan ook continu af. Het lijkt wel of ik een speels hondje of nieuwsgierige peuter in mijn hoofd heb zitten, die ik continu ‘met mildheid’ moet terugfluiten: ‘Kom hier!’ Is ademhalen nou echt zo oninteressant? Nee hoor, maar het lijkt wel of ik kwijt ben geraakt hoe me daarop te focussen en concentreren! En nu begrijp ik ook beter waarom ik toch zo’n moe hoofd heb, het máált maar door! Hoe komt het dat ik dat eerder niet door heb gehad?’
‘Vanmorgen, tijdens de tweede dag, had Ton een tekstje voorgelezen,’ laten mijn dagboekaantekeningen me weten. ‘Hij vertelde over je ‘blije kant’, je energie, je talenten en het open staan voor de nieuwe dag, waarin je weer mag ontdekken. ‘Maar’, zei hij, ‘dat is allemaal fijn en mooi, alleen heb je natuurlijk wel wat minder fraaie dingen bij je. Een rugzak met pijn, verlies, angst. Wat daarmee te doen? Mensen zeggen zo makkelijk ‘je moet ’t loslaten’. Wat zou ’t fijn zijn als dat kon, zoals een boom in de herfst ook haar bladeren kan loslaten, met hulp van de wind. En in de lente komen er weer nieuwe. Wat zou het handig zijn als wij ook die rugzak konden afwerpen, wegdoen.’ Toen zei Ton iets heel nieuws voor mij. Een eyeopener?! Hij zei: ‘Loslaten is eigenlijk vasthouden. Omarm je verdriet. Je bent het niet, maar het mag er wel zijn, het hoort erbij. Strijdt er niet mee. Heb er vrede mee. Maak het tot je partner. Want dan gaat de strijd er vanaf.’ Nou, daar was ik wel even stil van. Dit klonk zo helder. Dit kwam zo binnen. Niet dat alles nu opgelost is of gaat worden. Maar dat er acceptatie kan komen van wat er nu is (en dat je niet nodig bezig hoeft met hoe het er ooit is gekomen). Wees in het nu, kijk niet achterom.’
Over de Maas gesproken, daar ben ik vanmiddag, op de derde dag, overheen gegaan. 30 cent voor een enkeltje. Toen gaan lopen, linksaf, langs de Maas. Ik kwam een koe tegen waar ik vol bewondering naar heb staan kijken. Ze kwam zelfs voor me overeind, al schijtend, maar toen ze met haar kop dichtbij mijn hand wilde snuiven, vond ik dat toch te spannend en trok ik mijn arm terug. Ze likte nog even in het luchtledige en dook toen op het onkruid in het gras. Daarna keurde ze me nog weinig blikken waardig, mevrouw 47. Ik zag haar ribben, haar botten wel erg goed. Was zij en waren haar vriendinnen niet te mager? En waar schuilen zij bij slecht weer? En ik merkte hoe makkelijk ik weer weg dreef van mezelf, bezig met andere wezens. Is dat fout?
Had ik ’t al gezegd? Ik denk veel over anderen na. Terwijl ik me altijd behoorlijk ego voel, in de zin van ‘veel met mezelf bezig’. Ik denk dat ik ook veel met mezelf bezig ben, maar altijd in verhouding tot anderen. En ook altijd met een oordeel: ‘Stom dat je zo met hem bezig bent, stom dat je haar een beter mens vindt, stom dat je zo boos wordt op de kinderen, stom dat je niet genoeg rekening houdt met….’ Altijd maar in het oordeel, merk ik nu, nu ik probeer en zoveel tijd heb en wordt geacht aandacht te besteden aan mezelf. Ik neem niet waar, ik oordeel.
Een stilte-retraite is ongelofelijk enerverend en avontuurlijk. Het is een bijzondere Reis. We zijn zo gewend naar buiten te reizen, indrukken van buiten te halen. Nu ga je, mág je een reis naar binnen maken. Onder veilige escorte van Ton Roumen. Ongelooflijk wat je dan allemaal meemaakt!
Mocht je nog twijfelen of het ‘iets voor je is’: met een (stilte)retraite, geef je jezelf een verkwikkende onderhoudsbeurt, een waardevol cadeau en maak je een fantastische reis! Je komt gegarandeerd weer ‘veilig en herboren’ thuis!
Marianne Kuijper is theatermaker bij blondebizon.nl
Stille en verkwikkende kerstdagen en een jaar 2020 bij en met jezelf!
Wat een prachtige tekst Marianne, wat een bijzonder innerlijke reis-verslag en wat een fraaie in-zichten. Je bent een prachtig mens. Ik word er vrolijk van dat je dit hebt gedeeld. Namasté.