Zoom, Google classroom, Google Hangouts. Twee weken geleden had ik er nog nooit van gehoord. En toen ik mijn thuiswerkende dochter op een werkdag belde, berichtte ze mij: ‘Ik bel je zo terug, ik zit nu in een conference call.’ Werken en leren zijn opeens heel anders geworden. Je kunt werken terwijl je niet op kantoor bent en leren terwijl je niet op school bent.
De noodgedwongen sluiting van scholen heeft een digitale revolutie in het onderwijs ontketend. Onderwijs staat niet bepaald bekend als een vernieuwer op digitaal gebied. Maar onder druk wordt alles vloeibaar en het internetonderwijs maakt nu een grote sprong voorwaarts. De nadelen worden ook zichtbaar. Onderwijs is in hoge mate relationeel. Via internetonderwijs is het lastig leerlingen een gevoel van veiligheid te geven en je kunt ze niet in de ogen kijken. Zo wordt de waarde duidelijk van fysieke ontmoetingen tussen mensen, van contact. We zijn immers sociale wezens.
Voorlopig is het allemaal anders. Leerlingen zitten de hele dag thuis opgesloten. Stel je voor dat jij je voorbereidt op je eindexamen, wat niet blijkt te worden afgenomen. Wat is je diploma nog waard? Mijn jongste zoon kan voorlopig niet naar de open dag van de hogeschool of universiteit om zich te oriënteren op de toekomst. Anderen kunnen niet naar de voetbaltraining of de wekelijkse repetitie van de toneelgroep. De leerling die zijn stage goed had geregeld, moest ervaren dat die niet door kon gaan. Ook het uitwisselingsprogramma of de cultuurreis is gecanceld. En met je vrienden kun je deze dagen niet zomaar in het park naast elkaar gaan zitten chillen, want dat is verboden.
In twee weken tijd is alles anders geworden. Alsof we meer dan ooit gedwongen worden in het hier en nu te leven.
Jongeren vervelen zich kapot. Ongevraagd zijn ze kluizenaars geworden. Die extra tijd voor reflectie en rust kunnen ouderen misschien wel waarderen, maar kinderen en jongeren minder. Zij willen bewegen en (samen) spelen. Moeten dat ook. Het zijn basale grondkrachten in de ontwikkeling.
Jongeren willen vooruit. De toekomst ligt open. Maar geduld is nu geboden om de les over vergankelijkheid en verandering te laten indalen. Alles komt en gaat. Alles gaat voorbij. Dat geldt voor gedachten, voor emoties. Ook voor pandemieën. Geduld wordt gevraagd. Kunnen we dat opbrengen? Nu lijkt alles stil te staan. Lijkt. Maar ondergronds is er volop beweging. Het zindert en knispert in de aarde. Daar wordt vernieuwing voorbereid.
In twee weken tijd is alles anders geworden. Alsof we meer dan ooit gedwongen worden in het hier en nu te leven. Er is even geen toekomst. Dat vraagt om overgave aan het moment. Hoop, vertrouwen, verbinding en liefde zijn er wel. Die zijn voor iedereen toegankelijk. Voor jong én oud. We worden uitgedaagd om naar binnen te keren in plaats van ons blind te staren op de buitenwereld of ons bang te laten maken door al het verwarrende nieuws. Het leven is op dit moment één grote retraite, met de mogelijkheid van rijping, verandering en verdieping.