In de straten in het zuiden van ons land zijn deze dagen verklede en zingende carnavalsvierders. In de straten van Kiev zijn tanks en vechtende soldaten. Onder de grote rivieren is er vrede. In Oekraïne oorlog. Twee contrasterende werelden gelegitimeerd door contrasterende verhalen. De carnavalsvierder gelooft erin dat je één keer per jaar uit de band mag springen en een paar dagen hossend, bierdrinkend en zingend quasi bevrijd kunt leven. Een ander verhaal staat hier haaks op: je kunt terugverlangen naar het oude Russische Rijk en tegen vrijheid, democratie, NAVO en kapitalisme zijn. Dit verhaal wordt pas echt gevaarlijk als een regeringsleider bepaalde persoonlijkheidskenmerken heeft.
Je hoeft geen psycholoog te zijn om te weten dat tsaar Poetin een gevaarlijke man is, bereid en in staat tot oorlog. Uitgerekend iemand als Poetin is een wereldleider, terwijl de wereld juist een leider nodig heeft die zich zou moeten richten op verbondenheid, humaniteit en vrede. Humaniteit verwijst naar het doen ontbranden van het licht in mensen en de wereld. Maar daar lijken we verder van verwijderd dan ooit. We zitten klem tussen oorlog en vrede, tussen angst en vertrouwen. We zijn afgescheiden, leven niet in vrede. We helpen de wereld niet door mee te gaan in een verhaal van macht en angst. Een tegengeluid kan simpel en vreedzaam van vorm zijn. Tijdens een wandeling afgelopen zaterdag kwam ik bij een Mariakapel. Het weinige dat ik kon doen, deed ik: een kaars aansteken en in gedachte goede wensen sturen aan de mensen in Oekraïne, in de hoop op een spoedige vrede
Het idee van oorlog is gedateerd. Geweldloosheid is de enige manier.
Het tegengeluid kan ook een goed verhaal zijn. Een verhaal over verbondenheid, vrede en hoop. Zo’n verhaal veronderstelt dat we ons uitspreken tegen deze waanzinnige oorlog en behelst tevens een oproep tot dialoog. Dat protest klonk gisteren op de Dam, maar vindt net zo goed plaats op andere plekken in de wereld. Een protest tegen de onmenselijkheid van de oorlog, want de oorlog kent alleen maar verliezers. In de woorden van de Amerikaanse trappist, schrijver en activist Thomas Merton (1915 – 1968): ‘De enige winnaar in de oorlog is de oorlog zelf.’ De Dalai Lama voegt daaraan toe dat het idee van oorlog gedateerd is. Geweldloosheid is de enige manier. Hij zegt dat we een gevoel van verbondenheid kunnen ontwikkelen door anderen als broeders en zusters te beschouwen en zo te bouwen aan een wereld van vrede. En ja, ik weet het, ook dat is een verhaal, maar het verhaal over vrede heeft de wereld soms verder geholpen en heeft het ook nu weer hard nodig. Het kan niet vaak en krachtig genoeg worden herhaald.
