Genezing is niet mogelijk. En dat wist hij. De dag voordat hij 69 zou worden is Fred gestorven. In de jaren tachtig waren we collega’s aan de theologische faculteit van de Radbouduniversiteit in Nijmegen. We deden onderzoek en bereidden beiden een proefschrift voor, elk over ons eigen onderwerp. Sinds kort wist hij dat hij niet lang meer te leven had. Een bedevaart naar Lourdes had niet mogen baten: hij was niet genezen van zijn beperking, een aangeboren vorm van epilepsie. Maar waar genezing niet letterlijk plaatsvindt, vinden mensen vaak wel een weg in de aanvaarding van hun eindigheid. En dat lucht op omdat ze genezen worden van hun moedeloosheid. Uit onderzoek blijkt dat zelfs een jaar na de bedevaart bedevaartgangers nog steeds minder depressief zijn dan de tijd daarvoor.
Genezing is niet mogelijk. Dat had de jarenlange vergeefse zoektocht naar artsen en alternatieve genezers die fotograaf Frank Boske zouden genezen van zijn beperkt gezichtsvermogen opgeleverd. In het revalidatiecentrum zag hij zijn gefrustreerde, stuurse en onhandelbare lotgenoten. Hij neemt zich voor het leven van de positieve kant te gaan bekijken in de verwachting dat dit zijn bestaan draaglijker zal maken. Nu geeft hij workshops waar hij zijn ervaringen als slechtziende inzet om deelnemers zich bewust te laten worden van hun vooroordelen. Hij geeft cursussen aan tram- en buspersoneel om hen achter onbegrepen gedrag van mensen met hersenletsel, autisme of slechtziendheid te leren kijken. Dat is leerzaam voor cursisten en ook voor hem: hij is toleranter geworden naar anderen, zegt hij.
Waar genezing niet letterlijk plaatsvindt, vinden mensen vaak wel een weg in de aanvaarding van hun eindigheid.
Genezing is niet mogelijk en artsen kunnen dat gewoon eerlijk zeggen, zegt Tijn Kool, die sinds een paar dagen hoogleraar passende zorg is aan de Radbouduniversiteit van Nijmegen. Na een uitgebreide voorlichting over de voor- en nadelen van een nieuwe hartklep of een nieuwe heup, ziet een groot deel van de patiënten er vanaf: ze zien ook de nadelen en bijwerkingen en in essentie is er bij hen vooral de behoefte aan contact en aandacht. ‘Medische zorg is niet de oplossing voor ons lijden,’ zegt Kool. ‘Ziekte en dood zijn onderdeel van ons bestaan en zouden we kunnen integreren in ons leven.’ Iedere keer kan de kritische vraag worden gesteld of er wel moet worden behandeld. Soms is het beter dat niet te doen.
Genezing is niet mogelijk. Maar in Lourdes genas mijn ex-collega Fred van Iersel. Maar wel anders dan je zou verwachten. Hij genas van de behoefte aan genezing van zijn verlamming. Hij schrijft daarover: ‘In Lourdes zag ik mensen die er veel erger aan toe waren dan ik met mijn blijvende lichamelijke beperkingen. Ik genas daar van mijn egocentrische en egoïstische verlangen naar genezing en ging er vandaan met een intens besef van vervulling. Ik was niet genezen, maar juist daardoor genezen.’
Geraadpleegde bron: Fred van Iersel (2022). Een leven lang Lourdes. Baarn: Adveniat
