‘Geloof jij in God?’ Die vraag werd mij gesteld tijdens de gebruikelijke vragenronde na een gehouden lezing. Kennelijk was mijn antwoord op die vraag te weinig expliciet aan de orde gekomen in mijn verhaal. Ik kreeg nu een herkansing. Van een theoloog zou je vast verwachten dat die meteen een helder antwoord uit zijn mouw schudt. Maar ik aarzelde. Mijn aarzeling had ermee te maken dat de woorden waaruit de vraag bestonden niet meer tot mijn vanzelfsprekend jargon behoorden, zoals dat dertig of vijftig jaar geleden wel nog het geval was. Zoals zovelen ben ik opgevoed met het beeld dat God een man is met een witte baard die op een wolk zit.
Toen ik zoveel jaren geleden theologie studeerde, verscheen er periodiek een faculteitsblad met bijdragen van studenten en docenten. Er was ook een vaste rubriek God talk. Die bevatte korte quotes waarin in één zin werd uitgedrukt wie of wat God voor iemand was. De verscheidenheid aan antwoorden was groot en inspirerend en hielp me het beeld van God als de man met de witte baard definitief achter me te laten.
Zoals zovelen ben ik opgevoed met het beeld dat God een man is met een witte baard die op een wolk zit.
De vraag of ik in God geloof gaf mij de gelegenheid mijn eigen God talk te debiteren. Maar ik aarzelde nog steeds. Zou mijn antwoord niet moeten beginnen bij de taal. Wat is geloven? Wie of wat is God? Het werkwoord geloven komt uit het Grieks en kan zowel geloven als vertrouwen betekenen, heb ik ooit geleerd. Waarbij vertrouwen sterker is dan geloven. Toch besloot ik mijn antwoord niet de formuleren vanuit het perspectief van taal. Dat zou te technisch kunnen worden.
Ik aarzelde ook of ik de vraag zou gaan beantwoorden door beelden te noemen en te duiden. Beelden kunnen mensen tegen elkaar opzetten. Een beeldenstorm ligt op de loer als de één zegt dat zijn God beter is dan die van de ander. En beelden over God zijn er legio: God als Vader, als Moeder, als redder, als bevrijder, als liefde, als een eeuwig nu. God kan worden omschreven in termen van licht, liefde en intelligentie. Allemaal beelden. We kunnen de beelden ook achter ons laten. Mystici zeggen dat God zich manifesteert in een ruimte waar geen beelden meer bestaan. Het doel van mystici is de geboorte van God in de ziel van mensen. En die gedachte bracht me, na alle aarzelingen, tot een antwoord op de aan mij gestelde vraag. Ik meen dat wij een goddelijke vonk in ons dragen – noem het ons diepste zelf – en dat wij het licht, dat binnen in ons verborgen is, kunnen laten ontwaken.
