Nu de coronamaatregelen de afgelopen tijd zijn versoepeld kan ik mensen bezoeken die ik al een poos niet heb gesproken. Achterstallig onderhoud wegwerken, heet dat in jargon. Onder degenen die ik bezocht waren nogal wat ouderen. Er was me iets opgevallen. Alsof er twee soorten ouderen waren. Sommigen zijn blij en dankbaar terwijl anderen verbitterd waren geworden met het verstrijken van de jaren. Hoe komt het dat de ene mens in de loop van zijn leven milder en wijzer wordt en de ander hardvochtiger en meer verblind raakt? Hoe komt het dat sommigen ouderen niet alleen dankbaar zijn voor wat er is en was, en zelfs de dood hebben omarmd, mocht deze op hun pad komen, terwijl anderen verbitterd raken?
De voormalige astronaut Wubbo Ockels stierf in 2014 op 68 jarige leeftijd aan nierkanker. Al een paar keer had hij de dood in de ogen gekeken en was er iedere keer op het nippertje aan ontsnapt. Zo was er een levensbedreigende tropische ziekte in 1982 en een hartstilstand in 2005. Ockels overleed aan niercelkanker. De voormalige astronaut werd daarvoor in de Verenigde Staten medisch behandeld en greep alles aan om zich beter te voelen. Zo probeerde hij zijn afweersysteem te beïnvloeden met oefeningen van Wim Hof, bekend als The Iceman. Ook mediteerde hij. Hij zei niet bang te zijn voor de dood. ‘Het is sneu voor de mensen om mij heen, maar ik zie er niet tegenop. Het leven heeft mij zoveel moois gegeven dat het onterecht zou zijn om te klagen’, aldus een dankbare Ockels aan het einde van zijn leven.
Hoe komt het dat de een in de loop van zijn leven milder wordt en de ander hardvochtiger?
Wat een mooie en moedige levenswijsheid van Wubbo Ockels en wat een contrast met ouderen die iedere dag strijden of verbitterd zijn door alle pijn die hen getroffen heeft. Ze zijn dagelijks aan het overleven. Natuurlijk is het wrang als we een ernstige ziekte of een groot verlies op onze levensweg ontmoeten, maar er is ook altijd de uitdaging om vanuit mededogen naar ziekte en ouderdom te kijken. Deze mensen blijven verbitterd en soms neemt de verbittering toe. In zo’n leven spelen emoties als angst en schuld vaak een grote rol.
De andere weg is die van Wubbo Ockels en zoveel anderen. Zij blikken voldaan terug op hun leven, ondanks alle pijn. En ze zijn dankbaar voor iedere nieuwe dag. Deze weg brengt je dichter bij jezelf en leidt naar aanvaarding, verzoening en dankbaarheid. Op deze weg leren mensen mededogend naar zichzelf, de ander en het leven kijken. Voorwaarde voor zo’n leven is dat je aan je innerlijke wereld werkt en naar binnen durft te kijken. Voor veel mensen is dat ongewoon en een onbekend terrein. Wie altijd maar actief is en naar buiten en op materiële dingen is gericht, leeft oppervlakkig en kan op hoge leeftijd klem komen te zitten. Werken aan je innerlijke wereld betekent werken aan je geluk. Het betekent ook: je emoties ruimte geven, leven in het hier en nu en genieten van je vrije tijd. Als je dat doet, hoef jij jezelf niet mis te lopen in dit leven en verbind je je in vrede met jezelf.
