Kan ayurveda Alzheimer genezen?

Mijn moeder heeft de laatste jaren van haar leven Alzheimer als een ongenode gast in haar leven moeten toelaten. Mijn familie en ik hebben gezien hoe ze een ander iemand is geworden en het was pijnlijk te ervaren dat ze me op enig moment niet meer herkende.

Alzheimer heeft grote gevolgen voor iemand die het treft, maar zeker ook voor de naaste familie en de omgeving die de zorg ervoor heeft. De ziekte komt steeds vaker voor. Eén op de vijf Nederlanders krijgt te maken met een vorm van dementie. Volgens de prognose van Alzheimer Nederland zullen er rond 2055 bijna 700.000 mensen met dementie in Nederland zijn. In medische kringen is er veel aandacht voor deze aandoening, vooral ook omdat er nog geen medicijn gevonden is dat de ziekte kan voorkomen, afremmen of genezen. De beschikbare medicamenten verlichten de symptomen ietwat en remmen hooguit de voortgang van de ziekte.

Op 5 juni is er in Amsterdam een symposium over Alzheimer. Daar spreken vertegenwoordigers van de westerse academische geneeskunde, maar ook vertegenwoordigers van holistische geneeswijzen. Alzheimer Nederland laat weten dat ook andere opties dan de westerse geneeskunst onderzocht moeten worden. Dat is een mooi en open inzicht want innovatieve benaderingen voor de ziekte van Alzheimer zijn beslist noodzakelijk.

Op het symposium zal Deepak Chopra spreken. Hij is niet alleen een westers geschoold internist en endocrinoloog maar ook een vooraanstaand ayurvedisch arts. Ayurveda is een holistische gezondheidsleer van India die meer dan 5000 jaar oud is. Ayur betekent leven en veda betekent weten. Ayurveda is dan de kennis en kunde om op een gezonde manier volgens de natuur te leven. Ayurveda bepleit in zijn algemeenheid een gezond en evenwichtig leven via een aangepaste leefwijze en voeding. Of de op de ayurveda gebaseerde Alzheimer-therapie werkt is echter nog niet bewezen. De één tilt daar overigens weer zwaarder aan dan de ander. Momenteel wordt er onderzoek naar gedaan door neurowetenschapper Rudolph Tanzi van de Harvard University, die overigens ook zal spreken tijdens het Alzheimer-symposium. Want ‘meten is weten’ is een belangrijk dogma geworden in onze samenleving en geneeswijzen moeten wetenschappelijk onderbouwd zijn opdat ze overtuigen. Maar voor anderen is het belangrijker dat een behandeling werkt dan dat er een wetenschappelijk bewijs is. Er bestaan veel verhalen van mensen die een weg naar genezing hebben gevonden via ayurveda, getuige ook de vele ervaringsverhalen die er zijn en die bijvoorbeeld beschreven worden in de boeken van Deepak Chopra.

Maar niet iedereen is blij met Chopra en zijn holistische boodschap. Omdat zijn inzichten onvoldoende wetenschappelijk zijn aangetoond is hij voor sommigen omstreden. Philip Scheltens, neuroloog en directeur van het VUmc Alzheimercentrum, die ook keynote spreker op het congres is, zegt: ‘Ik heb niets met dat alternatieve gedoe. Ik heb mijn eigen verhaal en de rest kan me gestolen worden.’ Kijk, dat is beslist een interessante quote die afgelopen zaterdag in De Volkskrant kon worden gelezen. Je zou toch denken dat zo’n symposium juist een unieke gelegenheid biedt tot een open dialoog tussen representanten van reguliere en alternatieve geneeswijzen, die van elkaar kunnen leren en elkaar kunnen aanvullen. Maar dat is kennelijk nog steeds een lastige onderneming en staan er schotten tussen verschillende visies en praktijken. Op een mogelijk open debat rust bovendien een zware hypotheek omdat de vereniging tegen de Kwakzalverij van mening is dat Chopra een charlatan is die wartaal uitslaat.

Maar wat Chopra doet, is mensen laten delen in een oude geneeskundige traditie, die andere vertrekpunten heeft dan de academische westerse geneeskunde. De kracht van de ayurveda is erin gelegen dat ze op een dieper niveau in het lichaam voor herstel zorgt. Ayurvedische behandelingen richten zich op een quantummechanisch niveau, terwijl de conventionele westerse academische geneeskunde intervenieert op het niveau van het lichamelijk functioneren. Overigens zijn interventies op beide niveaus belangrijk. Als het gaat om preventie biedt de ayurveda veel handreikingen, maar als iemand een acute blindedarmontsteking heeft, zal een operatie beslist nodig zijn. Eigenlijk is de ayurveda een weg van balans waarbij de geest het lichaam uitnodigt een nieuwe realiteit te aanvaarden. Verwacht mag worden dat de ayurvedische geneeswijze vooral in preventieve zin uitkomst kan bieden en wel via een uitgebalanceerd dieet, geneeskrachtige planten met anti-dementieve werking, een gestructureerd dagritme, rust, meditatie (geestelijke oefeningen) en voldoende beweging.

Er zal nog wel heel wat water door de Rijn moeten gaan, willen dit soort holistische inzichten wat breder worden geaccepteerd in de samenleving en geïntegreerd in de westerse academische kennis. Voor mijn moeder komen dit soort inzichten te laat, en haar kennende, twijfel ik er ook sterk aan of ze nog zou hebben meegewerkt aan het houden van een consequent dieet zonder vlees en vlaai.