Op nieuwssites zie ik tussen al het actuele nieuws een kopje: ‘Wat vieren we met Pasen?’ Kennelijk is dat antwoord niet meer vanzelfsprekend. Op internet lees ik een klassiek antwoord: ‘Christenen herdenken met Pasen de opstanding van Jezus uit het graf, op de derde dag na zijn kruisiging.’ Theologisch en dogmatisch zal dat wel kloppen, maar het is wel bombastisch geformuleerd. Bibliotheken zijn gevuld met theologische boeken over de betekenis van Pasen. De persoonlijke betekenis blijft echter lastig en misschien is dat een reden dat Pasen vaak geassocieerd wordt met een bezoek aan de meubelboulevard.
Zelfs Volkskrantcolumnist Max Pam vergiste zich een paar jaar geleden toen hij zich erover verbaasde dat we niet meer weten wat Pasen betekent. Hij concludeerde dat Jezus met Pasen ten hemel is gevaren en dat dit inzicht niet meer tot onze basiskennis behoort. Maar met die conclusie haalde hij de betekenis van hemelvaart en Pasen door elkaar; ook hij struikelende over de vraag naar de betekenis van Pasen.
Een geëmancipeerde en autonome houding betekent dat we zelf op zoek gaan naar de persoonlijke betekenis van Pasen.
Wat we met Pasen vieren is ons eeuwenlang voorgehouden door priesters, dominees en theologen. Als je je daarvoor open stelt, word je meegenomen door een eeuwenoude en tot canon verklaarde traditie. Als dit als een keurslijf wordt ervaren, ga je zelf op zoek. Vroeger eigenden wij ons de betekenissen toe die er waren, tegenwoordig zoeken we zelf naar een voor ons passende betekenis. Dat heet emancipatie. Niet meer luisteren naar wat priesters en theologen ons voorhouden, maar zelf op zoek gaan. Ach, misschien is het gemakkelijker te luisteren naar wat de professionals in religie ons voorhouden, maar het zet ons verstand wel buitenspel. Een geëmancipeerde en autonome houding betekent dat we zelf op zoek gaan naar de persoonlijke betekenis van Pasen.
De betekenis die ik zelf aan Pasen geef is ontleend aan de natuur. Pasen is een lentefeest dat over nieuw leven gaat. Als Christus met Pasen is opgestaan, heeft de dood niet het laatste woord, het leven houdt dan niet op. Minstens leven de doden voort in onze herinneringen en verhalen – in ons hart. De dood is ook het beeld voor stagnatie en tegenslag in het leven en de natuur laat zien dat er altijd nieuw leven mogelijk is: mensen kunnen zich vernieuwen door na een tegenslag op te staan en de draad weer op te pakken. In de lente krijgt de boom nieuwe blaadjes en komen er nieuwe bloemen uit de grond omhoog. Dat natuurbeeld wordt prachtig verklankt in het lied De steppe zal bloeien van de bekende en inspirerende (lied)dichter Huub Oosterhuis, die gisteren, eerste paasdag, op 89 jarige leeftijd is overleden.