Het kabinet is gestruikeld over de kindertoeslagaffaire. Die val vormt een echo van het geschonden vertrouwen van burgers in de overheid. Want die hoort haar burgers te beschermen en deze niet als vijanden te zien. Een omgedraaide wereld en die vraagt om verandering. Ook corona heeft onze vertrouwde wereld veranderd. Ook die van mij: als ondernemer verlang ik naar het einde van de lockdown om weer aan de slag te kunnen. Maar vooralsnog zit ik – zoals velen – in quarantaine en buig ik me over de vraag naar de noodzaak van verandering. Kiezen wij ervoor in overeenstemming te leven met de natuur of zijn we erop uit haar uit te blijven putten en vernietigen? En dan de recente bestorming van het Capitool. Die laat het belang zien van een goed functionerende democratie en rechtsstaat.
We leven in een onstuimige en chaotische tijd. Het lijkt erop alsof de grote thema’s van het leven om recapitulatie vragen. Die gaan over ecologie, democratie en vertrouwen in de overheid. Tijd om nieuwe plannen te smeden. Alles is in beweging en er zijn kansen voor verandering. Wat kunnen we doen? Wat ik heb gedaan, is de I Tjing, het boek van de veranderingen, geraadpleegd. Dat boek is een leidraad bij de fundamentele vraag hoe een mens zijn eigen weg kan volgen in een chaotische wereld. Dat persoonlijke advies is nooit spectaculair of een oproep tot activisme, eerder saai. Het is een advies in te zetten op bescheidenheid, opmerkzaamheid, aanvaarding, terughoudendheid, geduld en innerlijke onafhankelijkheid. Dat soort waarden.
We leven in een onstuimige en chaotische tijd en het lijkt erop alsof de grote thema’s van het leven om recapitulatie vragen.
De I Tjing adviseerde mij nu vooral geen poging te doen in te grijpen, maar stil en kalm te blijven om negativiteit te trotseren en ruimte te maken voor licht. Dat is een heel persoonlijk advies, dacht ik. Een vriendin, met wie ik mijn advies deelde, dacht er echter hetzelfde over: ‘Hoe meer je in deze periode doorrent en probeert te bloeien, hoe meer je uiteindelijk vernieuwing remt en je welbevinden schaadt’, was haar ervaring. Mijn persoonlijk advies heeft kennelijk een bredere reikwijdte.
In het maatschappelijk leven is er verwarring, onrust en onwetendheid. Niemand weet waar we uit zullen komen. We zijn onderdeel van een gigantisch transformatieproces. Diep in de grond echter zindert en knispert het. Overmatige activiteit verstoort die ondergrondse groeivoorbereidingen. De drang om in actie te komen kan beter nog even worden uitgesteld. Nu is het afwachten geblazen in onze eigen cocon om negativiteit te weerstaan en ons te voeden met vertrouwen en hoop.