75 jaar geleden begon de bevrijding van Nederland. Op 12 september werd Mesch, het eerste dorp in Zuid-Limburg, net over de grens met België, bevrijd. Vanwege dit jubileum is er volop media-aandacht en zijn er herdenkingsbijeenkomsten.
De oorlog leeft nog steeds. Iedereen kent wel verhalen. Slachtoffers worden herdacht, vrijheid gevierd. De oorlog raakt onze eigen pijn én ons vrijheidsgevoel. Mensen hebben destijds ervaren wat het is als je vrijheid wordt beknot, geweld wordt aangedaan. Het brute, onmenselijke oorlogsgeweld is een schaduwkant van de vrijheid.
Waarom doen mensen elkaar zoveel leed aan? Wat kunnen we doen om nieuwe oorlogen te voorkomen? Die vragen stelde Frans Veldman (1921 – 2010) tijdens en vlak na de oorlog. Met verbijstering heeft hij gezien welk leed mensen elkaar aandeden. Oorlogen, geweld, sadisme en discriminatie zijn volgens hem het gevolg van het uitschakelen van je gevoel. Hij zag hierin een verstoord gevoelsleven. Als reactie ontwikkelde hij een visie die tot de opheffing van dit tekort leidt en ruimte maakt voor bevestigende tederheid. Haptonomie noemde hij die.
Na de oorlog kreeg de opnieuw verworven vrijheid vorm en ontstond er een nieuw levensgevoel. De vrije zaterdag, de auto, de tv en de caravan zijn de uiterlijke tekenen daarvan. Maar geeft ons dat echt meer vrijheid en een beter levensgevoel?
Behalve over vrijheid, gaat oorlog over veiligheid
Vrijheid vraagt om te worden verinnerlijkt, veronderstelt een ankerpunt in jezelf. Dat is de basis voor het ontwikkelen van een gevoel van zelfliefde en mildheid. Daar is een gruwelijk tekort aan. Onze mildheid en tederheid zijn vaak stuk gemaakt door huiselijk geweld, trauma’s of angstculturen. Bevestigende tederheid van anderen in ontvangst nemen is helend; het is bovendien een stimulans bevestigende tederheid aan onszelf te geven.
Om bevestigende tederheid te kunnen ontvangen en aan een ander te kunnen geven is het belangrijk goed bij jezelf te zijn, goed in je lichaam te zijn en je emoties te laten stromen. Dat veronderstelt ook weer dat we veilig zijn bij onszelf. Want behalve over vrijheid, gaat oorlog over veiligheid. Oorlog kan buiten jou woeden, maar dat is een echo van wat er in mensen gebeurt. Oorlog leeft ook in ons. Die is onze ergste vijand.
Het beste wapen om deze te verdrijven is het vinden van veiligheid, en het ontwikkelen van mildheid en bevestigende tederheid voor jezelf en voor de ander.