Ben ik uniek of een kopie van mijn familie en deel ik bepaalde eigenschappen of waarden van mijn ouders, ooms en tantes? Die vraag heb ik me afgelopen week in alle rust gesteld nu mijn boek ‘De vrijheid van mijn vader’ zojuist is verschenen. Mijn vader en al zijn broers en zussen dragen een belast oorlogsverhaal met zich mee. Drie jaar geleden besloot ik er een boek over te gaan schrijven. Die oorlogsverhalen lieten me niet onberoerd. Nu ik die een plaats heb gegeven, komt de vraag naar het familiesysteem omhoog. Daar gaat het boek immers ook over. Hoe zit dat systeem in elkaar? Enerzijds worden we gedragen door een familie, anderzijds zijn we vrij om een eigen weg te volgen.
Alsof we gedragen worden door onze ouders, ooms, tantes en voorouders. We staan in een lange traditie en kunnen daarin wortelen. Stel je voor dat je met je rechtervoet op de linkerschouder van je vader staat en met je linkervoet op de rechterschouder van je moeder. Zij staan op de schouders van hun ouders. Wij staan op hun schouders en onze ouders op de schouders van hun ouders en die staan weer op die van hun voorouders. Zo ontstaat een piramide.
Het erfelijk materiaal van onze voorouders zit in ons. We vallen daar overigens ook weer niet mee samen. We zijn geen kopie of kloon van onze ouders en hebben een eigen identiteit, een eigen potentieel, een eigen weg te gaan. De familie is wel de plek waar we vandaan komen. Van daaruit kunnen we ons verder ontwikkelen en onze missie realiseren. Ouders, ooms en tantes en voorouders hebben de weg geplaveid. Wij zijn als dwergen op de schouders van reuzen, zei de Franse filosoof Bernardus van Chartres al in de twaalfde eeuw. Wij staan op hun schouders. Zij zijn onze gronding.
We zijn geen kopie of kloon van onze ouders en hebben een eigen identiteit, een eigen potentieel, een eigen weg te gaan.
Zoveel jaar geleden ben ik theologie gaan studeren. Ik realiseer me dat met twee priester-ooms en twee ooms in een klooster theologie en kerk de recente familiegeschiedenis doortrekt en vast van invloed is geweest op mijn keuze. Op die schouders sta ik. Het verschil is wel dat ik geen leven leid als geestelijke en de traditionele katholieke religie in mijn leven plaats heeft gemaakt voor een ongebonden vorm van spiritualiteit. Dat is wat ik zie. Dat is van waaruit ik leef.
Wij zien meer, anders en verder dan vorige generaties. Wij zien onze wereld, die een andere is dan die van vorige generaties. Ons zicht is niet scherper dan dat van onze ouders en voorouders, wel anders. Wij zien wat we zien. We kunnen verder kijken omdat we op een reusachtige, eeuwenoude gestalte staan van generaties en tradities. We zien een andere horizon, een andere vrijheid. En de volgende generatie ziet wéér een andere horizon.
Ton Roumen, De vrijheid van mijn vader. Een markante familiegeschiedenis in oorlogstijd. Kampen: uitgeverij van Warven, 2020. ISBN 978 94 93175 18 1. 230 pagina’s. Met fotokatern. Prijs € 17,50.