Het gemis van rust en verstilling is groot. Dat merk ik aan mensen die mijn retraites bezoeken en daar inspiratie hopen te vinden voor meer balans. Zij zijn niet de enigen. Maar liefst zestig procent van de Nederlanders ervaart te weinig balans blijkt uit recent onderzoek van Trends & Tourism. Onderzoeker Kees van der Most zegt dat veel mensen het gevoel hebben dat ze van alles moeten: ze moeten succesvol zijn, ze moeten een spannend en actief leven leiden, voldoen aan verwachtingen van anderen. Ze voelen de druk van sociale media en tegelijkertijd liggen er veel taken op hun bordje, met name bij jonge ouders.
De kinderopvang is ook een voorbeeld. Maar liefst 92 procent van de kinderopvangmedewerkers ervaart veel werkdruk meldde FNV Zorg & Welzijn vorige week. Te weinig collega’s en te veel kinderen op een groep zijn de belangrijkste veroorzakers van de werkdruk. Ook de hoeveelheid administratief werk en niet-groepsgebonden werkzaamheden spelen een grote rol.
De disbalans tussen inspanning en ontspanning, tussen werk en privé, geeft druk, dat veroorzaakt stress en als die aanhoudt leidt dat tot gezondheidsrisico’s. Bij inspanning en stress dient daarom, ter compensatie, voldoende tijd vrijgemaakt te worden voor ontspanning en rust. In zo’n ritme van inspanning en ontspanning kan balans worden gevonden. Wil je goed in je vel zitten, gezond, effectief en succesvol zijn, dan is het nodig zo nu momenten van rust en bezinning te creëren. Zo kun je je gedachten rustiger laten worden, helderheid in jezelf creëren, emotionele ervaringen verwerken en opnieuw bezield raken.
In onze moderne samenleving zijn we het gevoel voor persoonlijke en collectieve ritmes kwijtgeraakt
Het aanhouden van ritmes is tegenwoordig echter niet meer vanzelfsprekend. De smartphone zorgt ervoor dat we altijd bereikbaar zijn en veronderstelt dat we permanent beschikbaar moeten zijn. De grenzen tussen werk en vrije tijd zijn vloeiend geworden. In onze moderne samenleving zijn we het gevoel voor persoonlijke en collectieve ritmes kwijtgeraakt, zegt filosofe Marli Huijer in haar boek Ritme, op zoek naar een terugkerende tijd. Is er tijd om samen te eten? Wordt er ’s morgens en ’s middags nog een koffie- of theepauze ingelast? Wie begint de dag met een bezinnend moment? Wie sluit de dag af met een ritueel? Blijft je werk onaangeroerd in het weekeinde? Ritmes zijn zeldzaam geworden.
In kloosters zijn ze nog wel te vinden: ritmes waar je op kunt meedeinen. Daar zijn gezamenlijke momenten van koffiepauzes en maaltijden en vaste momenten voor meditatie, gebed en werk. De retraites die ik geef helpen mensen rust en balans te vinden. Dat ze in kloosters plaatsvinden, nodigt mensen uit mee te deinen op het kloosterritme en zo rust en balans te ervaren. Het nodigt echter evenzeer uit de spannende vraag te beantwoorden hoe na afloop van de kloosterretraite meer ritme in het dagelijks leven gevonden kan worden.
