De zomertijd is vorige week ingegaan. Dat is weer even wennen. Wie doorgaans slecht of te kort slaapt, vindt in de vooruitgezette klok zijn vijand. Maar ook de goede slapers hebben een hobbeltje te nemen. In mijn studententijd trok ik twee keer per week van tien tot elf uur ’s avonds intensief baantjes tijdens de training van mijn zwemclub – studenten konden op de late en voor zwembaden onrendabele uren trainen. Eenmaal weer thuis in mijn bed, duurde het nog een hele poos voordat ik in slaap viel, terwijl ik er die volgende ochtend gewoon om half acht weer uit moest. Ik heb dat maar een paar maanden volgehouden. Het was niet te doen, ik was ’s avonds veel te actief, sliep slecht en kort. En sinds een aantal jaren kijk ik bewust bijna geen tv meer in de avonduren. Ook dat helpt om rustig in te kunnen slapen.
Een van de geheimen om goed te kunnen slapen is voorsorteren op de nachtrust door jezelf in de avonduren niet te zwaar te belasten en prikkels te reduceren. Als je ’s avonds urenlang ijverig studeert, houdt dat je wakker en scherp. Als je je teveel laat prikkelen door het beeldscherm, blijf je te alert en kun je niet ontspannen. Dat geldt ook als je ’s avonds laat nog intensief sport.
In de kloosters wordt de dag bewust meditatief afgerond en tot rust gebracht
Veel mensen gaan met hun slaapproblemen naar de huisarts. De kans is groot dat je in een pillenverhaal terechtkomt. In 2018 is er voor 45 miljoen euro aan slaappillen verkocht. Artsen schrijven die gemakkelijk voor als erom wordt gevraagd, maar ook omdat de industrie aandringt, zegt huisarts Joost Zaat. Een halve eeuw geleden kwamen de ‘pammetjes’, vertelt hij, je werd er overdag een beetje suf van, sliep misschien een kwartier langer en na een paar weken kon je er moeilijk vanaf blijven. In plaats van pillen kun je ook zelf iets aan je slaappatroon doen door ’s avonds niet actief te zijn en niet intensief te sporten. Ook het licht van het beeldscherm houdt ons wakker en onderdrukt de productie van melatonine, die we juist nodig hebben om in slaap te kunnen vallen.
Verrassend is de praktijk in kloosters. Aan het einde van de dag zijn er de completen, het laatste dagelijkse meditatiemoment van de kloosterlingen. Het woord zegt het al: de dag is voltooid. De dag wordt bewust meditatief afgerond en tot rust gebracht. Het vuurtje wordt daarna niet nog een keer opgestookt door naar een prikkelend tv-programma te kijken of een verhit debat te voeren. In plaats daarvan is er tijd voor een boek dat ontspant of voor meditatieve muziek. Deze eeuwenoude en eenvoudige les van kloosterlingen bevat een mooie uitnodiging om zo’n ritueel te integreren in ons drukke en prikkelrijke leven.
Abonneer je gratis op de maandagochtendcolumn (via de rechterbalk) en ontvang elke maandagmiddag het blog van die ochtend.
