Vanwege gezondheidsredenen was een van de retraitedeelnemers verbonden met zijn hartslagmeter. Hij vertelde me dat zijn hartslag rustiger werd na verschillende meditaties en naarmate de retraite voortschreed. Tijdens een andere retraite was er een deelneemster die verbonden was met haar glucosemeter en ook zij wist te melden dat de waarden bij het vorderen van de retraite normaliseerden en er geen extra insuline nodig was.
Waar deelnemers doorgaans aan het einde van een retraite zeggen dat ze rust hebben ervaren en dat gevoel hopen vast te houden, zijn er ook deelnemers die, vanwege een aandoening, zichzelf regelmatig moeten controleren door metingen te verrichten. Tot hun verrassing ontdekken ze dat mediteren of meditatief bewegen helend is. Maar verrassend is het niet omdat er veel onderzoek bestaat waarin gewezen wordt op de gezondheidsvoordelen van meditatie, hatha-yoga, tai-chi en qigong. Dat onderzoek bevestigt subjectieve ervaringen van mensen.
Tot hun verrassing ontdekken retraitedeelnemers dat mediteren en meditatief helend is.
Hoogleraar Karen van Dam, arbeids- en organisatiepsycholoog aan de Open Universiteit en qigong leraar deed onderzoek naar de effecten van qigong aan de hand van literatuuronderzoek.* Qigong is een traditionele Chinese vorm van meditatief bewegen die bestaat uit rustige en harmonische bewegingen, ademhalingsoefeningen en meditatie.
Het literatuuronderzoek van Karen van Dam bevestigt de ervaring van de twee retraitedeelnemers: meditatief bewegen heeft een gunstig effect op het hartritme en diabetes. Maar dat is niet het enige. Haar onderzoek laat een indrukwekkende lijst zien van heilzame effecten, die vaak al optreden na een aantal weken oefenen. Tien weken lang, drie keer per week een sessie van een half uur zorgt bijvoorbeeld al voor verlaging van de bloeddruk. Ook het hart- en vaatstelsel, evenals het hartritme delen in de gezondheidseffecten. Dat geldt ook voor diabetes. En verder wordt er melding gemaakt van een verbetering van het respiratoire systeem en verbetering van de longcapaciteit. Ook het immuunsysteem wordt sterker. Opmerkelijk is dat het beoefenen van qigong bijdraagt aan de normalisering van het stress- en hormoonniveau (adrenaline, noradrenaline en cortisol). Dit houdt in dat beoefenaars minder stress ervaren en ook minder stresshormonen in hun bloed hebben. Andere gemeten gunstige effecten zijn: een betere nachtrust, minder vermoeidheid en minder angstige en depressieve klachten.
Een indrukwekkende lijst inderdaad, die mensen vast ondersteunt in hun motivatie om te mediteren en meditatief te bewegen. Soms is meten weten. Maar de kritische vraag is natuurlijk of je zelf al niet de gezondheidseffecten hebt ervaren of dit niet al intuïtief wist.
* Karen van Dam, Individual Stress Prevention through Qigong. In: International Journey of Environmental Research and Public Health, 2020, October 17(19). Published Online 2020 Oct 8.
