‘Thich Nhat Hanh passed away peacefully’, las ik op een nieuwssite. Dat klinkt toch minder definitief dan dat hij dood is. Alsof hij is verder gegaan. Alsof hij er toch nog is. In de retraites die ik regelmatig verzorg, klinken zijn inspiraties en ik ben dankbaar voor zijn bezieling. Deze boeddhistische monnik, meditatieleraar en vredesactivist is 95 jaar geworden. Zijn laatste levensdagen bracht hij door in de Tu Hieu-tempel in Hué.
Hij keerde terug naar de plek waar zijn leven op 16 jarige leeftijd als zenmonnik begon. Vanaf zijn zevende was hij al gefascineerd door de rust die Boeddha uitstraalde. Later, tijdens de Vietnamoorlog, maakte het escalerende geweld hem ervan bewust dat het niet voldoende is dagelijks een aantal uren in het klooster mediterend op een kussentje door te brengen, maar zich ook in te zetten voor vrede. En dat doet hij. Hij verwerft mondiale bekendheid met zijn pleidooi om een einde te maken aan de Vietnamoorlog en hij weet burgerrechtenactivist Martin Luther King ervan te overtuigen zich tegen deze oorlog uit te spreken.
Ondertussen is hij door het communistisch regime als vijand aangemerkt en moet hij zijn land verlaten. Na de oorlog vestigt hij zich als balling in Frankrijk en sticht in de buurt van Bergerac in 1982 de boeddhistische gemeenschap Plum Village. Daar geeft hij retraites en lezingen. Hij heeft het boeddhisme toegankelijk gemaakt, velen geïnspireerd op het pad van meditatie en een brug geslagen tussen het oosten en het westen. Die brug heet mindfulness.
Bijzonder aan de visie van Thay is dat hij mindfulness verankert in de ademhaling.
Thich Nhat Hanh wordt Thay – leraar – genoemd. Hij onderwijst mindfulness, de voortzetting van de eeuwenoude boeddhistische vipassana-leer. Bijzonder aan de visie van Thay is dat hij mindfulness verankert in de ademhaling. Ademhaling is een direct en praktische hulpmiddel om in het hier en nu te leven, bewust en met aandacht aanwezig te zijn en liefdevol, ontspannen en in vrede te leven. Met deze omschrijving is mindfulness kort en kernachtig samengevat.
In zijn lezingen gebruikt hij graag het beeld van de modder en de lotus. Deze prachtige bloem bloeit in de drek. Het beeld laat zien dat geluk en lijden bij elkaar horen en lijden getransformeerd kan worden in geluk. Dat kan door het lijden niet te ontkennen en je ervan bewust te worden dat we allemaal lijden en onze pijn met compassie en liefde tegemoet kunnen treden in plaats van ermee te vechten. Dat is één van zijn vele lessen. En wat hij onderwijst belichaamt hij. Hij loopt met rustige stappen, maakt vloeiende armbewegingen, kijkt liefdevol en vriendelijk en spreekt met een zachte en rustige stem.
De zenmeester en monnik is heengegaan. Hij zou zelf zeggen dat hij een andere vorm heeft gekregen, de wolk is veranderd in regen. Gelukkig zijn er genoeg boeken en YouTube-filmpjes van deze vader van de mindfulness die ons laten weten dat hij nog onder ons is.
