Zal er dan zeven maanden na de verkiezingen toch een nieuw kabinet komen? Het lijkt erop dat er een doorstart komt van de vier partijen, maar zeker is dat ook weer niet. ‘Had dit niet al eerder gekund?’ vragen velen zich af. Dit is één van de signalen die erop wijzen dat er van alles mis is in politiek Den Haag. Belangrijke dossiers blijven liggen en het vertrouwen is zoek. Waarachtigheid, betrouwbaarheid en oprechtheid ontbreken bij een aantal politici. Leugens regeren. ‘Hier heb ik geen actieve herinnering aan,’ kan zomaar de zin van het jaar worden evenals de constatering: ‘Hier scheiden onze wegen.’ De Griekse filosoof Plato schreef lang geleden al dat regenten wijsgeren moeten zijn die enkel een land kunnen leiden als zij steeds op het goede gericht zijn.
En die gerichtheid is nu juist de vraag. Politieke beslissingen stagneren immers. De compensatie van de gedupeerden in het aardgasbevingsgebied in Groningen verloopt moeizaam en traag, evenals de compensatie van de slachtoffers van de toeslagenaffaire. Het klimaatbeleid heeft een boost nodig. Dat geldt ook voor het stikstofdossier. In de Jeugdzorg rommelt het en in het onderwijs blijven de investeringen achter. Voor de nieuw gewenste bestuurscultuur worden geen voorstellen gedaan evenmin als voor het verbeteren van de verstoorde verhouding tussen overheid en burger.
Natuurlijk kan het landsbestuur wel eens haperen, maar nu gaat er teveel mis.
Het systeem is kennelijk aan het einde van zijn Latijn en de regering verkeert zowat in een staat van ontbinding. Dat het misgaat heeft alles te maken met verandering. Beter gezegd: met het niet kunnen veranderen. De ‘regeringsauto’ is tot stilstand gekomen na verschillende botsingen. Het missionaire kabinet werd demissionair. Men hobbelde verder van de ene motie van afkeuring naar de andere. En ondertussen blijft iedereen zitten waar hij zit en is er geen beweging te bespeuren in het landsbestuur. Kijk maar naar al die dossiers waar geen voortgang in zit. Natuurlijk kan het landsbestuur wel eens haperen, maar nu gaat er teveel mis.
‘We gaan niet meer door op de oude voet’, zeggen bewindslieden stellig. Tijd voor vernieuwing. De vraag is of dat waar is als je niet in staat bent te veranderen. Het leven is immers een grote beweging, een grote verandering. Alles is in beweging. We worden geacht mee te bewegen, mee te veranderen. En dat gebeurt niet in de politiek, terwijl een nieuwe beweging, een nieuw elan, hard nodig is. Dat vraagt wel om reflectie en inkeer zodat het oude systeem kan inzakken en verdwijnen. Alsof de hindoeïstische god Shiva zijn werk moet doen. Die kenmerkt zich door zijn vernietigende kracht. Dat klinkt dramatisch, maar na vernietiging van wat niet meer werkt, kan er iets nieuws ontstaan: Shiva vernietigt om te transformeren. En transformatie is hard nodig.
