Twee retraites gaf ik al in dit nieuwe kalenderjaar. Kernbestanddeel van die retraites zijn meditaties. Een retraite zonder meditatie is als een eitje zonder zout. Wat me opvalt is de motivatie waarmee deelnemers mediteren. Alsof men hongerig is naar meer ‘diepgang’ in de meditatie om te kunnen profiteren van de voordelen ervan: stress loslaten, meer geluk vinden en kunnen ontspannen. En er is meer.
Meditatie helpt je meer aandacht op te brengen. Bij boeddhistische monniken zijn veranderingen gemeten in de hersencentra die de aandacht sturen. Daar moet je wel veel voor doen. Monniken die meer dan 50 duizend uur hebben gemediteerd, zijn behendig met hun aandacht. Neem de bekende optische illusie waarin in één beeld zowel een oude als een jonge vrouw te zien is. Doorgaans springt de aandacht van de één naar de ander. Misschien zie je eerst de jonge vrouw, en nadat je hem daarvan hebt losgemaakt, door bijvoorbeeld met je ogen te knipperen, de oude vrouw. Boeddhistische monniken kunnen wel een uur lang feilloos in het midden balanceren waarbij ze beide versies tegelijkertijd zien. Ze kunnen hun hersenactiviteit bovendien verschuiven van de rechter naar de linker frontaalkwab. Hun beide hersenhelften zijn met elkaar in balans. Van muziek weten we dat het helpt beide hersenhelften in balans te brengen. Meditatie zorgt evenzeer voor een betere balans en kan bovendien het brein in een vredige toestand brengen.
Nu is 50 duizend uur mediteren voor weinigen weggelegd. Maar ook met minder uren kun je resultaat boeken. Onderzoekers van universiteiten in Amerika en China lieten een groep studenten een week mediteren en een andere groep ontspanningsoefeningen doen. Na vijf dagen werden ze aan het hoofdrekenen gezet. De meditatiegroep presteerde beter, had minder stress en raakte minder snel vermoeid.
Door te mediteren kan irrelevante informatie gemakkelijker langs je afglijden
In 2005 ontdekten onderzoekers van de Yale Universiteit dat mensen die veertig minuten per dag mediteren, op den duur andere hersenen krijgen, met meer cellen in de centra waarmee we de aandacht sturen. Dergelijke goedgetrainde aandachtscentra helpen om het dagelijkse bombardement van – vaak overbodige – informatie te verwerken, zoals nutteloze Sms- en e-mailberichten, informatie via de media en onzinnige gesprekken. Het komt erop neer dat meditatie je helpt gemakkelijker een selectie te maken welke krantenartikelen of rapporten je wél of géén aandacht moet geven. Meditatie kan je helpen om geen speelbal te zijn van wat je geacht wordt te doen of te lezen. Na drie maanden meditatie kunnen mensen irrelevante informatie gemakkelijker langs zich af laten glijden, ontdekten Amerikaanse onderzoekers van de universiteit van Wisconsin-Madison.
Wie mediteert kan zijn aandacht beter richten. Dat is bijzonder welkom in een wereld waarin multitasking de norm is geworden. Meditatie opent de deur naar monotasking. Dat zorgt ervoor dat we ons niet alleen beter kunnen concentreren, maar ook beter kunnen ontspannen.
