Ondernemer René Sielhorst, oprichter van een digitaal gezondheidsplatform, wil niet denken vanuit een strakke negen tot vijf mentaliteit. Als hij de hele dag intensief heeft overlegd, is hij ’s middags om drie uur leeg. Hij neemt dan een pauze. ’s Avonds, als hij weer energie heeft, werkt hij. Is hij te moe, dan ziet hij er vanaf. Hij weet zich gesteund door het inzicht dat een werkdag van zes uur werknemers productiever en gelukkiger maakt. Hij vindt trouwens dat we teveel in uren denken. Zelf denkt hij in taken die moeten worden volbracht.
Als werk tot teveel stress leidt, kan de arbeidstijd worden gereduceerd. Een dag minder werken per week of dagelijks geen acht maar zes uur werk is een vaak gesuggereerde oplossing. De balans tussen werk en privé wordt ook beter: er is meer vrije tijd. Maar hoeveel compenserende vrije tijd er ook is, werk zelf moet ook zinvol zijn. Dat is het geval als de vier, door de arbeids- en organisatiepsychologie, aangereikte vragen met ja kunnen worden beantwoord: Kun je in je werk iets bereiken? Voel je je prettig en veilig? Kun je eigen keuzes maken en ben je in staat je werk goed te doen?
Minder uren werken is geen doel op zichzelf. Het is een middel om de druk van de ketel te halen en zinvol en effectief bezig te zijn en daarnaast meer vrije tijd te hebben zodat lichaam en geest rust worden gegund en kunnen herstellen van alle stress. Want als die chronisch wordt, is dat schadelijk voor het functioneren en zelfs de gezondheid: ziekte of een burn-out liggen op de loer.
Hoeveel compenserende vrije tijd er ook is, werk zelf moet ook zinvol zijn
Vrije tijd is een pauze, maar is die ook écht een pauze? Kom je tot rust en geniet je ervan of denk je alweer aan de volgende activiteit die zich aandient? Als je de onderbreking gebruikt om geconditioneerd je kop koffie te drinken of werktuiglijk je vakantieprogramma af te werken, heb je je zinnen verzet, maar niet echt je ‘oplader’ benut. Het helende effect van een pauze heeft niet zozeer te maken met de lengte, wel met de intensiteit en beleving ervan.
De lengte van pauzes ligt vaak vast in bedrijven. Een kwartier voor de koffie, een uur voor de lunch, twee weken voor de vakantie. Deze conditionering gaat voorbij aan wat iedereen persoonlijk nodig hebt. Misschien is dat een boswandeling, een massage, het beoefenen van je favoriete sport, een stiltemoment, luisteren naar ontspannende muziek of het beoefenen van yoga. In zo’n ontspannende pauze kom je tot rust en kun je herstellen van vermoeidheid of stress. Die tijd kan worden uitgedrukt uren, maar meer dan kwantiteit is het pure quality time, die bewust wordt beleefd.
‘Zinnen verzetten’ versus ‘opladen’. Ook ik – al ben ik van jaargang 1930 – herken me daarin.
Ook ik dronk ‘geconditioneerd’ koffie, liefst nog met een haakwerkje erbij (om geen tijd verloren te laten gaan…). Maar een poosje geleden heb ik ingezien, dat het anders moest. Ik ben minder afspraken gaan maken en maak meer tijd voor mezelf. Ik jaag me niet meer zo op en dat voelt heel goed.