Vakantie en het retraitegevoel

Het is volop zomer en de vakantie staat voor de deur want juli en augustus zijn voor velen de vakantiemaanden bij uitstek. Je kunt dan de balans in je leven herstellen en je werk en drukte voor een poos achter je laten en genieten in een andere streek.

Een paar jaar geleden was ik op vakantie in de Oostenrijkse Alpen. Tijdens een van onze wandelingen pauzeerden we vlak bij een dalstation van een kabelbaan. Daar stond een levensgroot billboard om de Oostenrijkse regio waar we verbleven te promoten. De afbeelding toonde twee vrouwen die op een alpenwei zaten en van het uitzicht op de bergen genoten. De begeleidende tekst bij dat beeld luidde: Zeit zum atmen – tijd om te ademen. In onze wandelpauze heb ik betoverd naar dat beeld zitten kijken. Wat maakte het zo bijzonder? Alsof de combinatie van de drie eenvoudige woorden – Zeit zum atmen – magisch was en naar een levensgevoel verwijst waar je tijdens een vakantie gemakkelijker mee in contact komt.

Ademtijd is immers tijd voor ontspanning en rust. En dat is wat je tijdens een vakantie doet. Deze heft immers verplichtingen en deadlines op. Je hoeft even niet te presteren en aan allerlei eisen te voldoen. Er hoeft even niets en er staat geen druk op de ketel. Je kunt je last afkoppelen en in een vakantieperiode mag je er zomaar zijn.

Tijdens een vakantie kun je gewoon afstand nemen van de dagelijkse beslommeringen, vaak ook letterlijk omdat je in een andere streek verblijft. Die afstand maakt het mogelijk het leven te beschouwen en dat geeft ruimte. De afbeelding met de vrouwen die uitzicht hebben op de bergen laat zien dat het blikveld kan worden verruimd. Een verblijf in de bergen levert doorgaans prachtige vergezichten. En deze schilderachtige panorama’s helpen ook weer perspectief en breedte in het leven aan te brengen. En die ruimte brengt je dicht bij een gevoel van vrijheid, innerlijke vrijheid. Het woord ‘vakantie’ is afgeleid van het Latijnse woord vacare. Dit wil zeggen dat er ruimte in jezelf ontstaat. Innerlijke vrijheid wil zeggen dat je – ondanks alle beperkingen en conditioneringen die het leven met zich meebrengt – toch kunt beschikken over een eigen ruimte. In deze ‘heilige’ ruimte ben je ontvankelijk en beschikbaar voor wat het leven van je vraagt. Daarmee komt er ook een spirituele duiding in zicht. Monniken in kloosters willen beschikbaar zijn en ruimte maken voor God. Vacare Deo heet dat: je bent vanbinnen vrij en er komt ruimte voor God.

De vrouwen zitten in de alpenwei en doen niets. Ze praten niet met elkaar, ze eten niet. Ze kijken alleen maar, ze verwijlen. Dat is ook een beeld dat bij vakantie hoort: het is een tijd om te verwijlen, te beschouwen of niets te doen. In die rust kan de vraag worden gesteld wat je bezig houdt, wat je verwart, waar je mee worstelt. Het is de vraag wat écht belangrijk is en waar je op geconcentreerd wilt blijven. Als je rustig en ontspannen bent kunnen er heldere antwoorden komen op de vraag wat je nóg meer aandacht wilt geven en wat je los gaat laten. Misschien wordt in de ontspanning duidelijk dat je straks na de vakantieperiode meer wilt gaan sporten en minder vergaderen. Vakantie kan dus zorgen voor nieuwe inspiratie, nieuwe vitaliteit en nieuwe perspectieven.

Zo bezien vertoont een vakantie opvallend veel overeenkomsten met een retraite, want ook dat is een periode om op adem te komen, het dagelijkse leven los te laten en nieuwe inspiratie op te doen. Ook een retraite is niets anders dan het creëren van ademtijd.

Zeit zum atmen is de simpele vakantieboodschap die een billboard in de Oostenrijkse Alpen je meegeeft. Het is een wijze vakantieboodschap die naar een essentieel levensgevoel verwijst waarmee je in contact kunt komen. Maar de eigenlijke uitdaging is misschien wel om straks na de vakantie, als het leven zijn loop herneemt, het vakantie- of retraitegevoel blijvend in jezelf mee te dragen.

Het billboard heeft mij ook nog weer op een andere manier geïnspireerd. Het heeft ertoe geleid dat ik een zomerretraite met veel ademruimte heb ontwikkeld. Voor de vijfde keer op een rij zal ik deze meerdaagse retraite van 17 tot 21 augustus in het Dominicanenklooster van Huissen verzorgen.

Ik wens iedereen van harte een fijne zomer.

Vakantietijd is ook verhalentijd. Vanaf volgende week zal deze maandagochtendcolumn gedurende de zomervakantie uit een inspirerend verhaal bestaan.