‘Lezen en vragen stellen is het begin van de wijsheid,’ was een vaak herhaalde quote van een leraar van mijn basisschool. Ik moest daar aan denken toen ik een onderzoek las over de zin van het stellen van levensvragen. Hoe kan ik me bevrijden van angst, negativiteit en depressiviteit, hoe vergeef ik mezelf en de ander en hoe kan ik de dood een plaats geven in mijn leven? Allemaal voorbeelden van indringende levensvragen.
Wat blijkt? Als we bereid zijn na te denken over dit soort vragen hebben we minder kans op depressie en angst en zijn we bovendien beter in staat met onze emoties om te gaan. Dat is de opmerkelijke conclusie van een onderzoek dat is uitgevoerd aan de Case Western Reserve Universiteit in Ohio. De onderzoekers ontdekten dat mensen emotioneel gezonder zijn als ze indringende levensvragen stellen over lijden, doorgaan en geweld en eventueel confronterende antwoorden accepteren. Als we grote levensvragen terzijde schuiven, kan tot angst en depressie leiden. Kennelijk blokkeert het negeren van levensvragen je persoonlijke ontwikkeling en werkt het zelfs destructief. Als mensen deze strijdtonelen mijden of ontkennen, kunnen angst en depressie een gevolg zijn. Maar wanneer ze de worsteling of indringende vragen toelaten, versterkt dat hun geestelijke gezondheid.
Wie open staat voor vragen, staat open voor het leven.
Mensen die gewend zijn existentiële vragen te stellen, staan open en nieuwsgierig in het leven. Die openheid houdt in dat je niet wegloopt voor wat moeilijk is en het wijst erop dat je niet alles in de hand wilt houden of controleren. Nee, het toelaten van levensvragen betekent dat je het leven toelaat zoals het is, dus inclusief de tragiek, ongerijmdheden en twijfels. Wie open staat voor vragen, staat open voor het leven. Als er nog geen antwoord is durf je die onzekerheid toe te laten. Je durft het leven te omarmen, met alle zekerheden en onzekerheden. Je durft het leven in zijn hoogte, breedte en diepte toe te laten en existentiële vragen helpen je jouw horizon te verbreden. Vragen kun je ook weer voeden door ze vaker te herhalen, in jezelf te laten klinken en met anderen te bespreken. Dat is heilzaam.
Dat vragen stellen het begin is van de wijsheid, zoals de mantra van mijn basisschoolleraar luidde, is een inzicht dat ik altijd onthouden heb. Sinds kort komt daar het inzicht bij dat het stellen van levensvragen en het zoeken naar antwoorden onze geestelijke gezondheid positief kan beïnvloeden. Is dit inzicht niet een mooi steuntje in de rug voor iedereen en een aanmoediging voor coaches en therapeuten om de kunst van het stellen van vragen te omarmen?
