In bepaalde beroepen is de werkdruk hoog. Sinds kort is daar de politiek bijgekomen. Arno Rutte is al het derde Kamerlid dat als politicus stopt vanwege hoge werkdruk. Hij vindt het moeilijk de balans te bewaren tussen werk en privé. Dat probeert hij wel, maar lukt vaak niet. Het werk is onvoorspelbaar en ook in de dagen dat hij niet in Den Haag is, gaat de politiek door. Er wordt continu aan hem getrokken, laat hij weten.
Hoge werkdruk wordt in verband gebracht met een goede balans. Om de balans tussen inspanning en ontspanning te herstellen zouden we minder kunnen werken. Dat is een veelgehoorde oplossing. De econoom John Maynard Keynes (1883-1946) voorspelde een toekomst waarin we minder hard zouden hoeven te werken. Door de automatisering en robotisering zou een enorme efficiëntiewinst mogelijk zou zijn. Hij voorspelde dat we rond het jaar 2030 in overvloed kunnen leven. We zouden nog maar vijftien uur per week hoeven te werken en de vrije tijd zou kunnen worden besteed aan kunst en cultuur.
Ook Alibaba-oprichter Jack Ma meent dat we korter kunnen werken. ‘Ik denk dat mensen drie dagen van vier uur zouden moeten werken’, laat Ma weten. Door het benutten van kunstmatige intelligentie zullen we meer tijd hebben om gewoon mens te zijn. Veel banen zijn niet nodig, zegt hij. De banen die wel nodig zijn, zouden mensen gelukkiger moeten maken. Ma vergelijkt kunstmatige intelligentie met de industriële revolutie. Met de komst van elektriciteit is er meer vrije tijd ontstaan.
Werken aan je balans veronderstelt dat je onderzoekt hoe het is gesteld met de beide balansschaaltjes: werk en vrije tijd
Je mag je gelukkig prijzen als je maar twaalf of vijftien uur hoeft te werken, maar misschien is het realistischer aan een goede balans te werken: de afwisseling van werk en privé, van inspanning en ontspanning, van waken en slapen. Werken aan je balans veronderstelt dat je onderzoekt hoe het is gesteld met de beide balansschaaltjes: werk en vrije tijd. Kan je werk anders worden georganiseerd en kan stress worden gereduceerd? En kun je je vrije tijd zo inrichten dat je écht op adem kunt komen en écht kunt ontspannen, loslaten en genieten?
Vertrekkend Kamerlid Rutte laat weten dat er continu aan hem wordt getrokken en dat hij wordt ‘leeggezogen’. Dat is trouwens een veelgehoorde ervaring. Als het je niet lukt je werk anders te organiseren, kan vrije tijd soelaas bieden, als een periode om te herstellen en te ontspannen. Misschien moet die periode wel dusdanig worden verlengd dat je uitkomt bij de door John Maynard Keynes voorgestelde vijftien uur of de twaalf uur die Jack Ma in gedachten heeft. Maar de vraag naar balans is ook een vraag naar energie. Zolang je werk je energie kost, je leegzuigt en je gezondheid opvreet, is het anders organiseren ervan niet aan de orde en evenmin de vraag of er meer vrije tijd nodig is. Nee, het gaat erom of het werk jou energie geeft en je hart heeft. ‘Banen moeten mensen gelukkig maken’, zegt Jack Ma. Dan kunnen we ons ontwikkelen en onszelf realiseren.
