Yogasnuiver is net niet het Woord van het Jaar 2018 geworden, het eindigde op de tweede plaats. Het woord Blokkeerfries won de hoofdprijs. Een yogasnuiver is iemand die doorgaans gezond en bewust leeft, maar zich ook af en toe te buiten gaat aan drugs en drank. Over een yogasnuiver kun je gemakkelijk een oordeel vellen. Het is immers dom en inconsequent om, terwijl je een gezond leven nastreeft, in de valkuil te trappen van een ongezonde leefstijl.
Je kunt er ook anders naar kijken, meer begripvol. De aard van het leven is immers ambivalent. We zitten gevangen in dualiteit en polariteit. Je zet in op gezond gedrag of op vrede en krijgt altijd te maken met de schaduwkant. John Lennon met zijn oproep voor vrede – give peace a chance – werd geconfronteerd met geweld en werd vermoord. Ook Martin Luther King en Mahatma Gandhi zetten zich in voor vrede en ontmoetten geweld, met hun dood tot gevolg. Als je inzet op liefde, vrede of gezondheid moet je altijd rekening houden met de schaduwkant die zich toont.
In deze dagen is de polariteit van licht en duisternis aan de orde. In contemplatieve kloosters begeven de monniken zich in dit dualistische spel. In een eeuwenoude meditatieve traditie gebruiken zij de duisternis én het licht. Tijdens het eerste gebedsmoment, zeer vroeg in de donkere ochtend, oefenen kloosterlingen om vertrouwd te raken met de duisternis. De nacht of de vroege ochtend is daarvoor een goede gelegenheid. Kwellende zorgen en nachtelijk gepieker over levensvragen of twijfel over triviale zaken kunnen ons ’s nachts uit de slaap houden. De nacht kan je onrust en zorgen uitvergroten en versterken. Hoe kan het rustiger en lichter worden?
Monniken gaan een relatie aan met de duisternis en leren die omarmen. Kan ik het uithouden met de duisternis? Kan ik accepteren dat er zorgen zijn? Aan God vragen zij licht te laten schijnen op al die duistere kanten. Ze doen dit vanuit het vertrouwen dat vroeg of laat het licht de duisternis verdrijft. In hun nachtelijke meditatiemoment oefenen monniken dagelijks zich te verzoenen met de duisternis en vragen om goddelijk licht te laten schijnen op hun pijn en wat nog niet verlost is.
Dat is het kerstthema bij uitstek: het lichtkind dat in de kerstnacht geboren wordt en de duisternis verdrijft of ons ermee vertrouwd maakt. Dat existentiële thema is het project van ons leven. Het is letterlijk en figuurlijk monnikenwerk en vraagt om oefening, veel oefening. Dit kerstthema is iedere dag aan de orde; het is altijd Kerstmis.
