In het boek ‘Wie kust mij wakker?’ brengt Ton Roumen (Roermond, 1955) verslag uit van zijn spirituele zoektocht en de inzichten die deze hem heeft opgeleverd. Hij doet dat op een speciale manier, namelijk met behulp van sprookjes en legenden en heel in het bijzonder het Christoffel-verhaal.
Door Adri Gorissen
Klik hier voor het oorspronkelijke krantenartikel als PDF-bestand
Het blijft een mooi verhaal, die Christoffel-legende. Lees maar: Er was eens een reus die de machtigste koning op aarde wilde dienen. Hij ging op zoek naar hem, maar toen hij de koning had gevonden bleek die bang te zijn voor de duivel. Dus spoorde de reus de duivel op. Die had echter op zijn beurt weer angst voor het kruisbeeld. Van daar dat hij besloot om Christus te zoeken. Dat was niet zo eenvoudig, totdat hij van een kluizenaar raad kreeg. Die adviseerde hem zich te vestigen bij de rivier en in afwachting van Christus’ komst mensen op zijn schouders van de ene oever naar de andere te dragen. Op een dag meldde zich een kind bij de oversteek plaats. Dat leek een makkie, maar het kind werd tijdens het overzetten steeds zwaarder. De reus dreigde er onder te bezwijken en haalde slechts met een uiterste inspanning de over kant. Het kind verdween en de reus realiseerde zich dat hij Christus had gedragen. Vanaf die dag was zijn leven veranderd.
Net als de reus, die na zijn ontmoeting met Christus Christoffel heette, was ook Ton Roumen op zoek naar zijn bestemming. Hij stamt uit een katholiek Roermonds gezin. De uitgebreide familie aan vaderskant telde twee priesters en twee kloosterlingen. Zelf was hij misdienaar en zong hij in een Gregoriaans koor. En natuurlijk ging hij naar het bisschoppelijk college in zijn geboorteplaats. Dat stevige katholieke fundament weerhield hem er niet van al jong op zoek te gaan naar spirituele verdieping. Een verdieping die hij niet vond in het katholicisme, dat hem te zeer vast zat in dogma’s en regels.
Hij wilde weten wat de kern is van het leven, waar het in het leven om gaat, wat wezenlijk is in het menselijk bestaan. In eerste instantie zocht hij als 16-jarige zijn heil bij het hindoeïsme. Al snel kwam hij er achter dat ook dat niet alleen zaligmakend is. Veel lezen over andere religies bracht hem tot het inzicht dat ze allemaal iets proberen te zeggen over die kern van het leven. ‘Die religies zijn allemaal erg rijk’, vindt hij, ‘maar bij de een spreekt je dit aan en bij de ander dat. De ideeën die je aanspreken kun je met elkaar in verband brengen tot iets nieuws, iets eigens.’
Bij de wens om zich te verdiepen voegde zich het verlangen om de opgedane inzichten te delen met andere mensen. ‘Als kind waren er twee stemmen in mij’, legt hij uit. ‘De ene zei me dat ik priester moest worden, de ander drong me naar het onderwijzerschap. Dat tekent mijn leven, de strijd tussen die twee richtingen. Maar het is geen echte strijd, die twee richtingen horen bij elkaar als broer en zus.’
Zijn uiteindelijke beroepskeuze illustreert dat laatste. Aanvankelijk ging hij naar de Pedagogische Academie en rondde die opleiding ook af. Voor de klas stond hij echter nooit, want meteen na de academie vertrok hij naar Nijmegen om daar theologie te gaan studeren. Op het eind van die studie koos hij voor de afstudeerrichting catechese en zo verbond hij het onderwijs met de religie, of beter gezegd de spiritualiteit. Daarna had hij vele functies waarin hij die combinatie kon waarmaken. Momenteel werkt hij bij de Nederlandse Katholieke Schoolraad en een besturenorganisatie als adviseur voor levensbeschouwelijke onderwerpen. Het schrijven van Wie kust mij wakker? is een andere manier om beide richtingen met elkaar te combineren. Via het boek kan hij zijn inzichten delen met andere mensen. Mensen die zelf bezig zijn aan een zoektocht en die hij zo wellicht de weg kan wijzen. In eerste instantie wilde hij dat doen door gewoon zijn verworven kennis op te schrijven. Hij kwam er echter achter dat het beter was zijn inzichten via verhalen te presenteren. Bestaande sprookjes, mythen en legenden die veel zeggen over de levensreis van de mens. Wegwijzende verhalen’ noemt hij ze.
Wie kust mij wakker? valt uiteen in twee delen. In het eerste presenteert Roumen een aantal wegwijzende verhalen, zoals dat van Christoffel, maar ook die van de gouden vogel, de vogel van het geluk en Roodkapje. Hij verduidelijkt daarin hoe je een eigen weg kunt kiezen in het leven – gebruikt het beeld dat het leven een reis is – en daardoor vrijheid en geluk kunt bereiken. In het tweede deel werkt hij dat heel concreet uit en beschrijft zeven stappen die je kunt zetten op de weg naar vrijheid en geluk. Het gaat dan om zaken als het afbreken van je ego, genegenheid schenken aan jezelf, de ander en de wereld, het volgen van je hart, vergeving schenken en de bereidheid om van moeilijkheden te leren.
In onze cultuur ligt het zwaartepunt teveel bij het hoofd.’verduidelijkt hij een van zijn stappen. ‘Mensen zweren bij rationeel denken. Maar er is ook een hart dat je kunt gebruiken. Met je hoofd kom je er vaak niet uit, waarom zou je dan niet doen wat je hart je ingeeft? Het hart is het krachtigste instrument dat de mens heeft. Vandaar het inzicht om te handelen vanuit je hart.’
Een van zijn belangrijkste inzichten vond Roumen terug in het werk van de Zwitserse psychiater Carl-Gustav Jung, namelijk het inzicht dat je een last die op je drukt kunt omzetten in iets positiefs, een kracht die je lichter maakt, die je verheft. Een leerling van Jung beschreef dat aan de hand van het Christoffel-verhaal. Christus is daarin de last die Christoffel neerdrukt, maar hem uiteindelijk verheft. Roumen: ‘Toen ik dat las, wist ik meteen dat ik die legende als leidraad moest gebruiken in mijn boek. Zeker toen ik me realiseerde dat het verhaal me weer terugbracht naar de plaats waar ik geboren en opgegroeid ben: Roermond. Want Christoffel is de patroonheilige van die stad.’
Door de publicatie van Wie kust mij wakker? is Ton Roumen zelf een Christoffel geworden, een eigentijdse dan wel. Want zoals de legendarische reus mensen verder hielp op hun reis door ze van de ene oever van de rivier naar de andere te brengen, zo wijst hij de lezers van zijn boek een spoor voor hun levensreis.
Ton Roumen – Wie kust mij wakker? Uitgeverij Ankh-Hermes, 172 blz. ISBN 9020283154. Prijs 14,95 euro. Op vrijdag 23 mei is Ton Roumen te beluisteren op L1-radio.