Sommigen zijn laaiend enthousiast over ChatGPT, anderen zijn voorzichtiger en menen dat het op termijn wel wat kan worden, weer anderen zijn kritisch en onderwijsmensen zijn zowat in paniek omdat leerlingen en studenten plagiëren: hun opdrachten leveren ze foutloos in en het resultaat is zo goed is dat je gaat twijfelen of dit door leerlingen gedaan kan zijn.
Inderdaad, chatGPT lijkt heel wat. Je kunt een recept laten opstellen, uitleggen wat de oerknal is en opdracht geven om in duizend woorden te vertellen hoe het Romeinse Rijk ten val is gekomen en je kunt die tekst ook nog laten schrijven in de stijl van Jan Siebelink. Dit blog zou ik ook met ChatGPT kunnen schrijven.
Robotisering en automatisering zijn inmiddels behoorlijk voortgeschreden en chatGPT past in een ontwikkeling waarin computers steeds slimmer worden. Toch blijven ze een beetje dom. De informatie waarop de chatbot zich baseert is niet actueel. Als je naar het actuele weer of het telefoonnummer van je partner vraagt, zul je geen goed antwoord krijgen.
Waarom willen we machines die kunnen wat mensen ook kunnen – en beter? Natuurlijk kan artificiële intelligentie behulpzaam zijn. Daar staat tegenover dat computers geen bewustzijn en geen gevoel hebben; ze kunnen niet inspelen op onverwachte situaties en humor hebben ze ook al niet. Een moreel besef is geprogrammeerd. Zijn ze toch niet een beetje dom?
Computers en robots leggen het hybride karakter van mensen bloot: wij zijn uniek en vrij maar worden tegelijk gedetermineerd door programma’s.
Een robot is geen mens, maar een geprogrammeerde machine. Hoe anders is het met mensen? Zij zijn intelligente, creatieve, emotionele, morele en veranderlijke wezens. Wij zijn wezens met bewustzijn. Alhoewel? Ook mensen zijn behoorlijk geprogrammeerd. Alsof er een robot in ons schuilt. Ga maar na welke conditioneringen er zijn. Als je ‘s morgens brood als ontbijt neemt, doe je dat dan uit gewoonte of omdat dit voor jou het beste is? En als je gewend bent vaak de auto te nemen, is dat dan uit gewoonte of zou je ook op een andere manier kunnen reizen? Al die programma’s zijn door ouders en leraren geïnstalleerd en draaien op volle toeren. Ze sturen jou en houden je onvrij.
Het goede nieuws is dat mensen zich bewust kunnen worden van hun vastgeroeste patronen die hen onvrij houden. Wij kunnen veranderen, vrij worden, groeien. Slimme computers en robots leggen het hybride karakter van mensen bloot: wij zijn uniek en vrij maar worden tegelijk gedetermineerd door programma’s. Genoeg uitdaging dus om ons bewustzijn te blijven trainen. Die uitdaging vertaalt zich voor mij in het bewust schrijven van mijn wekelijkse berichten, zonder daarbij gebruik te maken van ChatGPT. Ook nu niet.
