Het jaarlijkse bezoek aan het graf van mijn ouders combineer ik in deze Goede Week met een wandeling door het kruiswegpark, ook in mijn geboortestad Roermond. Een kruisweg bestaat uit veertien afbeeldingen met taferelen van de lijdensweg van Jezus: van Zijn terdoodveroordeling tot de graflegging. De wandeling geeft ruimschoots de gelegenheid te reflecteren op het lijden. Weliswaar ligt het park in een woonwijk, maar het ademt rust waardoor reflectie goed mogelijk is.
De rust in het kruiswegpark valt op, ook omdat er geen mens te bekennen is. Ik ben er de enige. Is reflectie op het lijden van Jezus vandaag de dag dan niet meer actueel? Je zou zeggen van wel omdat het een thema is waar iedereen mee te maken heeft. Maar tegenwoordig is de gedachte van de maakbaarheid van het leven wel erg dominant. We denken dat we het leven naar onze hand kunnen zetten en dat we heer en meester zijn over de natuur. We manipuleren gewassen, klonen dieren, bouwen dijken en genezen ziektes. We hebben alles in de hand, of toch niet? Niet dus. Niet alles is maakbaar en manipuleerbaar, ziektes zijn niet altijd te genezen. Kennelijk zijn er grenzen aan de maakbaarheid. We kunnen niet altijd onze breekbaarheid opheffen. Soms moeten we helaas ons hoofd buigen en staan we met lege handen. Alsof er niets anders overblijft dan overgave.
Alsof Bach ons in slaap wil wiegen met de gedachte dat het lijden voorbij is en dat er hoop is op iets nieuws
Het kruis kan zwaar worden en de vraag is of iemand je kan helpen of troosten. Is het Veronica die met een doek het bebloede en zwetende gelaat van Jezus droogt en daarmee troost biedt? Of is het de Romeinse soldaat Simon van Cyrene die het kruis van Jezus draagt als het Hem te zwaar wordt? Wie is jouw Veronica of Simon van Cyrene als lijden aan de orde is? Steun is bijzonder welkom, ook omdat iedereen uiteindelijk zijn of haar eigen kruis moet dragen.
Uiteindelijk zullen we ons verzet moeten opgeven en de ongerijmdheid en gebrokenheid van het leven aanvaarden. Volledige acceptatie zet de deur open naar overgave. Bijbels gesproken moet de graankorrel in de aarde sterven om vrucht te dragen. De harde schil van de graankorrel moet zacht worden in de aarde en breken. Dan komt de kern vrij, en kan het leven dat erin zit doorbreken. Een mooi beeld. Die harde schil is te vergelijken met het ego, met onze behoefte aan maakbaarheid en aan zelfbescherming tegen pijn en verlies. Het loslaten van die harde schil is een ontsluiting van een leven in liefde, verbinding en vrijheid.
Voor mij wordt die bevrijdende paasboodschap treffend verklankt in het slotkoor van de Mattheuspassion. Alsof Bach ons in slaap wil wiegen met de gedachte dat het lijden voorbij is en dat er hoop is op iets nieuws. Met een zacht, berustend, open en ingetogen slotakkoord eindigt de Mattheus. De muziek ademt overgave en hoop. Er zijn geen vragen meer, geen onopgeloste spanningen.
