Het is eindexamentijd. Ik herinner me er zelf maar aan omdat er in ons brede familieverband drie leerlingen zijn die aanstaande woensdag de uitslag zullen horen. Het zou mooi zijn als we ze straks kunnen feliciteren. Een eindexamen is voor middelbare scholieren niet alleen een beproeving maar ook een moment dat een veranderingsproces inluidt: het is een belangrijke stap naar een nieuwe levensfase. Het is maar goed dat er na de examens ruimte is om stoom af te bazen en uit te rusten. Dat laatste vooral. Tijd voor een welverdiende pauze waarin kan worden uitgeslapen en lichaam en geest tot rust kunnen komen.
De eindexamenkandidaten zijn niet de enigen die het druk hebben en het nodig hebben veel te slapen. Ook zeearenden hebben het druk. Dat kun je zien als je op internet naar webcams kijkt van Beleef de Lente van Vogelbescherming Nederland. Als de eieren van de kuikens zijn uitgebroed voeden de ‘ouders’ de jonge kuikens, maar het duurt nog een tijd voordat die het nest verlaten. Ook zij moeten nog ‘eindexamen’ doen. Dat houdt in dat hun donzen vacht verandert in een vacht met veren. Die transformatie duurt een poos en je kunt zien dat deze verandering de jonge kuikens veel energie kost en veel slaap vraagt. Het is een bijzondere pauze, een scheppende pauze. Een pauze waarin iets nieuws wordt gecreëerd. Veren in hun geval, die maken het mogelijk straks weg te vliegen.
Een pauze is scheppend omdat er iets nieuws wordt gecreëerd.
De eindexamenleerlingen én de zeearenden delen in een verhaal van verandering. Veranderingen die bij het leven horen: het afsluiten van de middelbare school of, zoals bij zeearenden het geval is, de donzen vacht loslaten en een vacht met veren krijgen. Maar er is meer. De transformatie heeft ook een diepere dimensie. De middelbare scholier bereidt zich voor op een nieuwe toekomst. En in die voorbereiding verandert hij zelf ook. Dat is meer dan een vormverandering, het is een wezenlijke verandering en vraagt om rust. In een scheppende pauze gebeurt er ogenschijnlijk niets, maar de ziel maakt zich klaar voor een belangrijke wending. Als je daarbij met rust wordt gelaten heeft het veranderingsproces de meeste kans van slagen.
Ingrijpende veranderingen, waar we allemaal zo nu en dan mee te maken krijgen, kosten wel energie. Willen veranderingen succesvol zijn dan vraagt dat om veel rust vanuit het vertrouwen dat er in zo’n pauze iets moois gebeurt, dat een pauze scheppend is en het nieuwe dimensies ontsluit, zoals bij zeearenden het geval is als zij veren hebben en weg kunnen vliegen, de vrijheid tegemoet.
