Kiki Bertens kondigde afgelopen week aan te gaan stoppen met tennissen. Ze heeft altijd het maximale van zichzelf geëist. Haar tank is nu helemaal leeg, zoals ze zelf zegt. Een operatie aan de achillespees maakte haar beslissing duidelijk. Die ingreep was voor haar ook weer een confrontatie met de kwetsbaarheid van het lichaam – niet voor de eerste keer trouwens. Tussen lichaam en geest bestaat een nauwe relatie. De geest kan het lichaam beïnvloeden en opdracht geven om beter te presteren. Omgekeerd kun je ook naar signalen van het lichaam luisteren. Dat is vriendelijker en ook nog beter voor de gezondheid van lichaam én geest.
Vanwege de onderlinge verbinding van lichaam en geest spreken wetenschappers tegenwoordig van bodymind: je brein is aanwezig in het hele lichaam. Je gemoedstoestand is cruciaal voor je gezondheid. Dat merkte ik afgelopen week tijdens een bezoek aan een familielid dat inmiddels behoorlijk oud is. Ik schrok van haar geestelijke staat. Haar werkelijkheidsbesef klopt niet meer. Ze ziet inbrekers in haar huis en tuin en is ervan overtuigd dat de huishoudelijke hulp geld van haar heeft gestolen. Ze was boos en bleef boos. Boos in alle vezels van haar lichaam. Haar spieren zag ik gespannen staan. Ze meldde lichamelijke klachtjes die ik nog niet eerder had gehoord. Haar geest beheerste haar lichaam.
Je brein is aanwezig in het hele lichaam
Op hoge leeftijd wordt het moeilijk om gezond te leven: te fietsen, te wandelen, te bewegen. Maar ook om geestelijk gezond te blijven en te blijven lezen en geïnformeerd te blijven over wat er in de wereld speelt. Dat is wel nodig wil je achteruitgang bestrijden. Dat is ook weer een levensles dacht ik, toen terugreed na haar bezoek: de noodzaak om geestelijk én fysiek fit te blijven. Dat is de houding van de asceet. Het woord komt van het Griekse askètes. In het oude Griekenland trainden atleten om het lichaam gezond te houden. Zijdelings ging het om de aandacht voor een gezonde geest. Dat laatste is steeds meer de nadruk gaan krijgen en tegenwoordig zijn ze beide even belangrijk, vanwege hun onderlinge verbondenheid ook – de bodymind.
Iemand kan op enig moment eindeloos zwelgen in boosheid en bitterheid. Vanwege de invloed van je gemoedstoestand op je gezondheid kun je maar beter lichaam én geest allebei goede zorg en liefdevolle aandacht geven – zeker als we ouder worden. En dat worden we allemaal.
