Aan het begin van dit nieuwe jaar vertelden Fien en Peter mij enthousiast dat ze stress buiten de deur proberen te houden door dagelijks vijftien minuten meditatief te bewegen. Het thema stressreductie is niet alleen voor deze twee mensen aan de orde, maar wordt breed herkend. De moderne mens immers, kent vandaag de dag veel stress die kan leiden tot een respons die je wil laten vluchten of vechten om te overleven als het leven in de knel komt. Als stress kort duurt is er geen probleem omdat het lichaam de tijd krijgt om zich te herstellen. Maar als de spanning blijft aanhouden kan herstel wel een probleem worden en is er op termijn sprake van chronische stress, met minder energie en verminderde weerstand. Vluchten en vechten zijn stressresponsen die fysiek merkbaar zijn. Het hart gaat sneller kloppen, de bloeddruk stijgt, de ademhaling gaat sneller en de spieren spannen zich aan. Er gaat meer zuurstofrijk bloed naar het hart en de spieren toe en minder naar bijvoorbeeld het spijsverteringskanaal. Op die manier kun je optimaal reageren op gevaar. Als dat na een paar minuten nog niet geweken is, maakt je lichaam ook nog cortisol aan, een stresshormoon dat je in staat van paraatheid houdt.
Stress kun je reduceren door rust en ontspanning te zoeken. Je bouwt dan niet langer voort op de stress respons maar op de ontspanningsrespons.
Stress kun je reduceren door rust en ontspanning te zoeken. Die geven het lichaam de kans tot rust en in balans te komen. Je bouwt dan niet langer voort op de stress respons maar juist op het tegenovergestelde: de ontspanningsrespons. Die vermindert je klachten of doet ze verdwijnen en zorgt voor een toestand van diepe rust. Geeuwen is vaak een teken dat de ontspanningsrespons aanstaat. Deze heeft een krachtige invloed op lichaam en geest en is gemakkelijk in te passen in je dagelijks ritme met behulp van bijvoorbeeld meditatie, ademhalingsoefeningen en gebed. De oefeningen zijn genezend: ze verlagen de hartslag, bloeddruk en het stressniveau.
Hoogleraar geneeskunde aan de Harvard Medical School Herbert Benson (1935-2022) legt uit dat je diep kunt ontspannen via zogenoemde mind-body technieken zoals mindfulness-oefeningen, hart coherente ademhaling en meditatief bewegen waaronder hatha-yoga en qigong. Deze ontspannende bewegingsoefeningen zijn helend, ze zorgen ervoor dat de hartslag daalt, de ademhaling rustiger en meer ontspannen wordt en de bloeddruk daalt. De ontspanningsoefeningen verminderen ook het risico op chronische ziekten waaronder hart- en vaatziekten, diabetes en depressie. Uit onderzoek blijkt dat bij mensen met Parkinson men tremoren zag afnemen en soms zelfs verdwijnen op het moment dat lichaam en geest zich ontspannen. Deze ontspannende mind-body technieken bestrijden niet alleen symptomen maar bewerkstelligen ook genezing op een dieper celniveau.
Het voorbeeld van Fien en Peter, om dagelijks meditatief te bewegen, blijkt een eenvoudige manier om in een modern en druk leven in korte tijd stress te verminderen en gezondheid en welzijn te bevorderen.