Ik keerde terug van vakantie en iemand vroeg mij of ik alweer hard aan het werken was. Maar dat is een gekke vraag. Bestaat er dan ook zacht werken? Wat wordt bedoeld met hard werken? Als mensen zeggen dat ze ‘hard werken’ bedoelen ze misschien dat ze lang werken en wel twaalf of veertien uren per dag in touw zijn. Of misschien wordt er met hard werken bedoeld dat je veel werk verzet. Mijn vader oefende tijdens zijn arbeidzame leven het beroep uit van belastingambtenaar. Binnen de dienst waar hij werkte was er de norm om per dag twintig ingevulde aangiftebiljetten van burgers te controleren. Vanuit zijn plichtsbesef en arbeidsethos controleerde hij veel meer formulieren dan werd gevraagd.
Maar meestal bedoelen mensen met hard werken dat ze veel uren ‘draaien’. De één zegt dat hij veertig uren werkt, de ander overtreft dit en met zestig uren en weer een ander zegt wel tachtig uren te draaien. Hard werken wordt kennelijk vaak in aantallen uren uitgedrukt. We werken altijd met tijdlimieten en zitten tegen tijdlimieten aan. We hebben te weinig tijd of de tijd dringt. Maar wat zijn uren? Oorspronkelijk betekende het woord ‘uur’ iets anders dan een eenheid van tijd van zestig minuten; het was geen numerieke maat, maar een maat van de ziel. Leven en werken vindt niet plaats in klok-tijd, niet in chronologische tijd (chronos), maar in wat de Grieken kairos noemen. Kairos is de gunstige gelegenheid, het juiste moment. Kairos verwijst naar de tijdservaring en is subjectief. Een moment dat vraagt om in het nu te leven en af te stemmen op de behoeften van dit moment, afstemmen dus op wat nu aan de orde is.
Tijd kan worden ervaren als een ogenblik dat benut kan worden en draagt een vernieuwende kracht in zich.
Als ik in het hier en nu leef, kan ik afstand doen van het verleden, met alle pijn die daarin besloten ligt en mezelf ervaren zoals ik nu ben. Dat geeft ruimte en is een voorwaarde om persoonlijk te groeien. Dit ogenblik biedt alle ruimte om in beweging te komen. Niet omdat de klok aangeeft dat het tijd is om in beweging te komen, maar omdat dit het gunstige en juiste moment is voor het uitvoeren van een nieuwe taak, een koerswijziging of de uitwerking van een nieuw verworven inzicht. Deze bijzondere eigenschap maakt het mogelijk tijd te ervaren als een ogenblik dat benut kan worden en een vernieuwende kracht in zich draagt. Wie in het nu leeft hoeft niet meer hard te werken maar werkt vanuit een andere intentie en die heet: aandacht en toewijding.
