Nu het kabinet is gevallen kan er een frisse wind gaan waaien in ons land, hoor je iedereen zeggen. Haagse politici stappen op en geven aan straks niet meer verkiesbaar te zijn. Een massale uittocht van bewindsvoerders vindt plaats. Is de regering té lang doorgegaan? Is de batterij leeg? De regering is doorgegaan zonder de grote problemen op te lossen, heeft die vooruit geschoven, terwijl het wantrouwen van burgers in de overheid groter is geworden. De toeslagenaffaire sleept zich voort, de huizenbouw stagneert en hoe het stikstofprobleem moet worden opgelost is niet duidelijk. Hoe zal het in de toekomst gaan met het milieu, de natuur en duurzaamheid? En de afwikkeling van de schade door de gaswinning in Groningen komt ook maar niet tot een einde.
Ja, er kan een frisse wind gaan waaien. Dat is broodnodig. Een frisse wind hoort bij het leven. Het leven beweegt. Er is altijd beweging, de wind waait, kan overal vandaan komen en kan je overal naar toe voeren. De frisse wind kan vernieuwing brengen. Kan, want er waait ook een stevige tegenwind. Er zit iets in de weg en dat is het politieke systeem. Dat zit muurvast. Politiek beweegt zich doorgaans in een normerende context, met geschreven en ongeschreven regels, een coalitie, een oppositie, Kamercommissies, parlementaire commissies en onderzoekscommissies. De versplintering van de politieke partijen vormt een obstakel. Onze democratische rechtsstaat verkeert in een staat van ontbinding. Met macht, geld, wantrouwen en een gebrek aan openheid als vergiftigende factoren.
We hebben een politiek systeem nodig waarin de menselijke maat en de menselijke staat centraal staan
Een frisse wind die wordt aangeblazen door politici met een moreel kompas is hard nodig om de ontbinding een halt toe te roepen en nieuwe verbindingen te laten ontstaan. Dat kan door politici die helpen het vertrouwen in de overheid te herstellen en oog hebben voor de menselijke maat. We hebben politici en leiders nodig die helpen verbinding en samenwerking tussen mensen te bevorderen. Politici die met andere woorden inzetten op een nieuw sociaal contract waarin de menselijke maat en een menselijke staat centraal staan.
Een frisse wind heeft een structurele basis nodig. Daarvoor is een structurele verandering van het politieke systeem nodig. Het systeem kan immers een stabiele, dragende context vormen. Als die verandering niet aan de orde is, vindt er straks na de verkiezingen in november en in de formatie een herhaling van zetten plaats en gaat er nieuwe wijn in oude zakken.