De afgelopen dagen werd ik verleid ‘s morgens wat langer in bed te blijven te liggen en ‘s avonds eerder naar bed te gaan. Dat heeft er vast mee te maken dat de dagen merkbaar korter worden. Zoals lente en zomer de uitnodiging bevatten naar buiten te gaan, zo nodigen herfst en winter ons uit naar binnen te keren. Er bestaan twee fundamentele bewegingen in de natuur en in ons leven: naar binnen keren en naar buiten gaan. We slapen en waken. We wisselen werk af met vrije tijd, inspanning met ontspanning.
Die afwisseling is vaak niet in balans: we zijn vaker in een doe-modus dan in een rustmodus. Die eerste is ook meer vertrouwd en maatschappelijk geaccepteerd. We leven in een cultuur waar bezig zijn, werken en aanpakken de norm is, terwijl rusten, luieren, nietsdoen en ontspannen slechts in beperkte mate maatschappelijk aanvaard zijn. Ja, je mag wel ontspannen of rusten, maar dat moet in verhouding staan tot je bezigheden. Een geaccepteerde verhouding is tachtig procent te reserveren voor werk of studie zodat twintig procent voor vrije tijd overblijft. Zo’n verhouding van fifty fifty is maatschappelijk niet aanvaard.
Een verhouding tussen inspanning en ontspanning van fifty fifty is maatschappelijk niet aanvaard.
Maar er valt beslist veel voordeel te behalen met niets doen en ontspanning. Het bevordert de geestelijke en lichamelijke gezondheid. Hoe dat zit? Als je altijd aanstaat zorgt dat voor spanning. Als er te veel actie, snelheid, tempo en druk is, zorgt dat voor stress. Die blijft in je lichaam hangen en stapelt zich daarin op: in je spieren, je zenuwstelsel en je interne organen. In alle cellen. Als je veel en langdurig stress ervaart, verzwakt dat je immuunsysteem en loop je gezondheidsrisico’s. Als je daarentegen de knop omzet vermindert dat je stress. Het begin ermee de weg naar binnen te betreden. Zo komt er ruimte om tot rust te komen, goed door te ademen, te voelen en te ontspannen. Diepe ontspanning is een belangrijke sleutel voor stressreductie. En als je meer ontspant kun je gemakkelijker genieten. Sommigen denken dat je kunt ontspannen als je auto rijdt of naar Netflix kijkt. Maar dat is geen diepe ontspanning.
Die diepe ontspanning veronderstelt een vanbinnen gevoelde behoefte. Je kunt je innerlijk leven tot een prioriteit te maken en zo’n leven wordt dan een voorwaarde voor de weg naar buiten. Misschien is dat een radicale opgave maar de herfst en straks de winter kunnen een steuntje in de rug zijn.