In deze tijd van het jaar zijn de dagen nevelachtig en donker en is er weinig zicht. Alles lijkt eraan mee te werken de blik naar binnen te richten. Maar als je dat doet kom je jezelf tegen en kun je ontdekken dat je somber, eenzaam of angstig bent. Die ontdekking werd afgelopen week bevestigd door een onderzoek van het Trimbos-instituut. Daarin werd geconcludeerd dat een schrikbarend groeiende groep Nederlanders kampt met psychische problemen. Een kwart van de volwassenen heeft te maken met een angststoornis of een depressie en jongvolwassenen blijken vaak te worstelen met mentale problemen.
In het leven is er licht en vrede. Dat is de hoop die het naderende kerstfeest biedt. Maar vanwege de dualiteit in ons leven is er ook angst en eenzaamheid. We delen in licht én in duisternis. We verlangen naar licht en warmte. Maar er is ook duisternis waarin we kunnen komen vast te zitten. We kunnen de duisternis niet verbannen en alleen het licht verwelkomen. Dat kan niet vanwege de duale aard van het leven. Licht en donker horen bij elkaar als twee kanten van de spreekwoordelijke medaille. Ze vragen beide om aanvaarding. Maar hoe kun je jouw eenzaamheid, angst of depressie accepteren? Monniken geven hierop een verrassend antwoord.
Monniken gaan een relatie aan met de duisternis en leren die te omarmen
Contemplatieve monniken hebben een mooie dagelijkse oefening. In de duisternis van de vroege ochtend komen ze bij elkaar voor een eerste gebeds- of meditatiedienst. Het existentiële thema daarin is: vertrouwd worden met de duisternis. Dat thema vraagt om dagelijkse oefening. Kwellende zorgen en nachtelijk gepieker over levensvragen of twijfel over triviale zaken kunnen ons ’s nachts uit de slaap houden. De nacht kan je onrust en zorgen uitvergroten en versterken. En dat is een geschikt moment om te oefenen zodat het rustiger en lichter kan worden.
Die oefening bestaat er in wezen uit een welwillende relatie aan te gaan met de duisternis in je leven. Monniken gaan een relatie aan met de duisternis en leren die te omarmen. Die oefening kan iedereen doen. Kan ik accepteren dat er zorgen zijn? Dat ik eenzaam ben? Alleen het stellen van die vraag maakt de duisternis lichter. In een meditatiemoment kun je dagelijks oefenen om je te verzoenen met de duisternis en te vragen licht te laten schijnen op je pijn en wat nog niet verlost is. Dat is geen mentale kwestie, maar een diepgevoelde ervaring van aanvaarding. We kunnen altijd vragen licht te laten schijnen op de duistere kanten in ons leven vanuit het vertrouwen dat het licht de duisternis verdrijft.
